Milenyumun başından beri hayatımızda bulunan Wi-Fi, son on yılda ise adeta ayrılmamızın mümkün olmadığı bir teknoloji olarak nitelendiriliyor. Meskende, ofiste, sanayi kesiminde, eğitim alanında ve daha birçok dalda kullanılan Wi-Fi kablosuz internet, yeni sürümü Wi-Fi 7 olarak karşımıza çıkmaya başladı. Pekala “Wi-Fi 7 nedir, Wi-Fi 7 nerelerde kullanılır” sorularını gelin birlikte cevaplayalım.
Wi-Fi nedir?
Wi-Fi, Wireless Fidelity’nin kısaltması olarak kullanılıyor. Wi-Fi, Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Enstitüsü (IEEE) tarafından kararlaştırılan irtibat standardına verilen marka olarak karşımıza çıkıyor. Wi-Fi, IEEE 802.11 isimli irtibat standardını temel alan kablosuz ağ protokolleri ailesi olarak açıklanabilir. Yeni revizyonlar IEEE 802.11’e eklenen harflerle belirtiliyor. Örneğin Wi-Fi 2 IEEE 802.11a, Wi-Fi 1 IEEE 802.11b, Wi-Fi 3 IEEE 802.11g, Wi-Fi 4 IEEE 802.11n, Wi-Fi 5 IEEE 802.11ac ve Wi-Fi 6/6E 802.11ax. Wi-Fi 7 ise IEEE 802.11be olarak isimlendiriliyor.
200’den fazla eski telefondan ne kadar altın çıkarılabilir?
Wi-Fi, bir kablo aracılığıyla internete bağlanan ve kablosuz olarak aygıtlara dağıtılan lokal alan ağı olarak fonksiyon görüyor. Bu dağıtım, bir erişim noktası (genellikle bir yönlendirici) kullanılarak gerçekleştiriliyor ve aygıtlardaki alıcılar sayesinde internet kontağı mümkün kılınıyor.
Wi-Fi, çoklukla 2.4 GHz ve 5 GHz bantlarında çalışıyor. 2.4 GHz frekansı daha fazla kapsama alanı lakin daha düşük suratlar vadederken 5 GHz ise daha yüksek sürat lakin daha düşük kapsama alanı sunuyor. Wi-Fi 6E ile birlikte 6 GHz bandı da bu denklemin bir kesimi haline geliyor.
Wi-Fi tarihçesi
Wi-Fi’nin mevcutta kullandığımız sürümlere ulaşması aslında yıllar öncesine dayanıyor. Wi-Fi, birinci kere 90’larda standartlaştırılarak hayatımıza girdi ve o vakitten beri birçok jenerasyon ile yenilendi. Wi-Fi’nin ilk resmi sürümü 1997’de IEEE 802.11-1997 olarak çıktı ve maksimum 2 Mbps teorik suratları destekledi.
1999 yılında ise Wi-Fi için tıpkı anda iki başka standart duyuruldu: IEEE 802.11b ve IEEE 802.11a. Duyurulan 11.b versiyonu 2.4 GHz bandında 11 Mbps’ye varan suratlar sunarken 11a ise 5 GHz frekansında 54 Mbps’e kadar suratlar vadetti. Bir sonraki revizyona ise 2003 yılında 11g ile gidildi ve 2.4 Ghz’deki data suratları 54 Mbps düzeyine çıkartıldı.
2008 da ise büyük bir revizyona gidilerek 11n duyuruldu. Wi-Fi 4 olarak isimlendirilen sürüm hem 2.4 GHz de hem de 5 GHz bandında 600 Mbps hızlara ulaşmayı mümkün kıldı. 2014 yılına gelindiğinde ise hayatımıza 11ac girdi ve 5 Ghz bandında 6.8 Gbps suratlar sunuldu.
Wi-Fi evrimindeki bir sonraki adım ise 11ax ile gerçekleştirildi. Birinci revizyon, 2.5GHz ve 5GHz takviyesi ve 9.6Gbps‘ye kadar çıkan suratlarla piyasaya sürülen Wi-Fi 6 olurken ikincisi, 2020’de piyasaya sürülen ve Wi-Fi 7 için yer hazırlayan bir dizi başka özelliğin yanı sıra 6GHz takviyesi eklenen Wi-Fi 6E oldu.
Wi-Fi 7 nedir? Wi-Fi 7 neler sunuyor?
Bir sonraki standart ise IEEE 802.11be Extremely High Throughput (EHT) olarak isimlendirilen Wi-Fi 7 olacak. Wi-fi 6E ile gelen 6 Ghz frekansı bu sürümde kullanılacak ve yeni frekanstan en güzel halde yararlanılacak. Wi-Fi 7 ile birlikte 6 GHz spektrumundaki bant genişliğe ikiye katlanarak 46.1 Gbps’ye varan suratlar sunulacak.
Wi-Fi teknolojisi, çoklu kablosuz bantlara erişim sunsa da ekseriyetle bilgi iletimi için sırf bir bandı kullanıyor. Wi-Fi 7 ile gelen MLO (Çok İlişkili İşlem) sayesinde eşzamanlı olarak iki bant üzerinden data iletimi yapılabilecek. Hasebiyle daha düşük gecikme mühleti ve daha yüksek suratlara erişmek mümkün olacak. Bu sayede Wi-Fi 7 ile birlikte kablolu temas kalitesine biraz daha yaklaşılmış olacak.
Öte yandan 4K QAM (Dörtlü Genlik Modülasyonu) Wi-Fi 7’nin temelinde yatan özelliklerden biri olarak karşımıza çıkıyor. Wi-Fi 6/6E’li 1K QAM’ye kıyasla, her bir data paketinin daha büyük ölçülerde data taşıması sağlanacak. Basitçe açıklamak gerekirse; Wi-fi 7 ile 15 GB’lık bir belgenin indirilmesi yaklaşık 25 saniye sürerken Wi-Fi 6/6E ile bu süreç 1 dakika dolayında sürmekte. Sonuç olarak Wi-Fi 7, evvelki versiyona oranla 2.4 kat daha süratli olacak.
Wi-Fi 6/6E’de, bir frekans öbür bir aygıt tarafından kullanıldığında, bütün kanal kullanılamaz hale geliyor ve diğer bir aygıtın farklı bir frekansı/kanalı kullanması gerekiyordu. Çoklu kaynak üniteleri (RU) sayesinde Wi-Fi 7’de tıpkı kanal kullanılabilir oluyor. Ek olarak yeni jenerasyonda evvelkine kıyasla iki kat artış ile 320 MHz kanalların kullanımı da mümkün.
Wi-Fi 7 ne kadar süratli?
Kağıt üzerinde ne kadar ayrıntı verirsek verelim günün sonunda kıymetli olan gerçek hayat şartlarında elde edilecek performans. Wi-Fi 7 temelinde hala daha geliştirme basamağında bulunuyor ve test ediliyor. Son olarak Intel ve Broadcomm, Wi-Fi 7’nin gerçek kullanım demosunu bizlerle paylaştı. Yapılan testte 5 Gbps sabit suratlara ulaşılması başarıldı. Bu pahanın Wi-Fi 6 ile gördüğümüzden 5 kat daha fazla olduğunu belirtelim. Wi-Fi 7 şimdi geliştirme basamağında olduğundan, pratik suratların ne kadar yüksek olacağını kesin olarak bilemiyoruz. Lakin, belirttiğimiz üzere maksimum teorik limit 46.1Gbps olarak belirlenmiş ve münasebetiyle tam donanımlı bir kurulumun 30 ila 40 Gbps seviyelerine ulaşmasını bekleyebiliriz.
| Özellik/Sürüm | Wi-Fi 5 (802.11ac) | Wi-Fi 6 (802.11ax) | Wi-Fi 6E (802.11ax) | Wi-Fi 7 (802.11be) |
| Frekans | 5 GHz | Çift bant (2,4 GHz, 5 GHz) | Üç bant (2,4, 5, 6 GHz) | Üç bant (2,4, 5, 6 GHz) |
|
Bant genişliği (Kanallar) |
20, 40, 80, 80+80, 160 MHz | 20, 40, 80, 80+80, 160 MHz | 20, 40, 80, 80+80, 160 MHz | 20, 40, 80, 80+80, 160, 320MHz |
|
Erişim (Çoğullama) |
OFDM | OFDMA | OFDMA | OFDMA |
| Modülasyon | 254 QAM | 1024 QAM | 1024 QAM | 4096 (4K) QAM |
| Anten | DL MU-MIMO (4 x 4) | DL + UL MU-MIMO (8 x 8) | DL + UL MU-MIMO (8 x 8) | DL + UL MU-MIMO (8 x 8) |
| Güvenlik | WPA2 | WPA3 | WPA3 | WPA4 |
| Önemli Yenilikler | 40 MHz zorunlu | TWT, BSS renklendirme, Uzamsal Filtreleme | TWT, BSS renklendirme, Uzamsal Filtreleme | Çok Kontaklı Süreç (MLO), Çoklu RU |
Wi-Fi 6E ve Wi-Fi 7, birebir 6GHz bandını kullansa da ortalarında epeyce büyük farklar var. Öncelikle Wi-Fi 6E, temelinde bir orta kuşak ve Wi-Fi 7 ise bunun eksiklikleri giderilmiş gelişmiş bir sürümü. Üstte da dediğimiz üzere azamî sürat tarafında Wi-Fi 6E, 9.6 Gbps düzeyine ulaşabilirken Wi-fi 7 ise 46.1 Gbps’e kadar ulaşabilir. Tıpkı vakitte Wi-Fi 6E, 1024QAM ile sınırlıkyen, Wi-Fi 7 ise bunu 4KQAM ile dört katına çıkarıyor.
Wi-Fi 7 ne vakit gelecek?
Hali hazırda WiFi 7 standardı geliştiriliyor olsa da çeşitli üreticiler kendi yongalarını da duyurmaktan geri kalmıyor. MediaTek, Qualcomm ve Intel kendi aygıtlarında Wi-Fi 7’ye yer vermeye başlamış durumda. Lakin Intel’in kablosuz tahlillerden sorumlu Lider Yardımcısı Eric McLaughlin’de belirttiği üzere Wi-Fi 7, en azından kendi eserlerinde 2025 yılında büyük pazarlara girecek. Wi-Fi 7’yi akıllı telefonlarda ise 2024 yılında görmeye başlayabiliriz. Fakat makul fiyatları ve yaygın kullanımı 2025 ve 2026 yılında görmeye başlayacağız.
