AMD’nin karşısına tekrar dikilen Intel, bugün 13. Kuşak Core serisi işlemcilerini resmi olarak piyasaya sürdü. Lansmanda Raptor Lake platformuna ilişkin özellikler, fiyatlar, performans kıyaslamaları ve mimari ayrıntılarla birlikte birçok bilgi gördük. Mavi ekip, amiral gemisi Core i9-13900K’yı “dünyanın en süratli masaüstü işlemcisi” olarak nitelendirdi.
Raptor Lake serisi 5.8 GHz’e kadar uzanan frekanslar ve yükseltilmiş çekirdek sayıları ile birlikte geliyor. Intel ayrıyeten bu yıl 6 GHz frekans suratı sunan, sonlu sayıda üretilen bir Raptor Lake modelinin geleceğini söyledi. Bu, 6 GHz bariyerine dokunan birinci x86 masaüstü bilgisayar çipi olacak. Şirket tarafından ayrıntılı bilgi verilmedi, fakat muhtemelen daha maliyetli bir “KS” modeli gelecek.
Intel, 13. Jenerasyon Raptor Lake işlemcilerin evvelki Alder Lake modellerine kıyasla %15‘e kadar daha yüksek tek iş parçacıklı performans ve %41‘e varan daha yüksek çoklu çekirdek performansı sunduğunu sav ediyor. Şirket ayrıyeten birtakım oyunlarda performansın %25’e kadar arttığını söylüyor. Şayet argümanlar doğruysa, Raptor Lake ailesi AMD’nin yeni piyasaya çıkan Ryzen 7000 işlemcileriyle eşleşecek ve birtakım durumlarda öne geçecek.
Intel’in yeni platformu yüklü olarak performansa odaklanıyor ve DDR4 bellek takviyesini sürdürüyor. DDR5 tarafında ise mahallî dayanak 5600 MHz’e çıktı. Intel, yeni çiplerinde değerli ölçüde geliştirilmiş Intel 7 (10nm) üretim teknolojisi kullandı. Bununla birlikte, performansı kıymetli ölçüde artıran daha yüksek kapasiteli önbelleklerle birlikte çeşitli mimari ilerlemeler kaydedilmiş.
Yeni Windows 11 2H22 güncellemesine direkt dahil edilen yeni iş parçacığı yöneticisi, çekirdeklerin yanlışsız biçimde kullanılmasını sağlayacak ve Raptor Lake ile daha yeterli bir performans elde edilecek. Özet olarak, işletim sistemi hibrit mimariden artık daha uygun yararlanacak.
- Core i9 K serisi işlemcilerde yer alan Intel Adaptive Boost ve Thermal Velocity Boost teknolojileri, frekansın üst düzeylere çıkmasını sağlayacak.
- Tüm Raptor Lake işlemcilerde frekans suratları modele nazaran artış gösterdi.
- Gelişmiş overclock dayanağı sayesinde hem CPU hem RAM tarafında daha yüksek sürat aşırtma potansiyeli.
- Intel Core i5, i7, i9 genelinde daha fazla verimlilik çekirdeği sunuldu. Böylece çok çok iş parçacıklı performansta bir sıçrama yaşanacak.
- İşlemciden 16 şeride kadar PCIe Gen 5.0 dayanağı.
- DDR4 uyumluluğu korunuyor. Bununla birlikte lokal DDR5 bellek takviyesi geliştirildi: DDR5-5600 ve DDR5-5200.
- 2 kata kadar L2 önbellek ve artırılmış L3 önbellek.
- %15 daha yeterli tek çekirdek performansı.
- Çok çekirdekli iş yüklerinde %41’e varan performans çıkarı.
- Belirli oyunlarda %25’e varan performans artışları.
Alder Lake’de olduğu üzere, Raptor Lake ailesi hem gecikmeye hassas çalışma için büyük performans çekirdekleri (P-Core) hem de art plan uygulamaları için küçük verimlilik çekirdekleri (E-Core) sunuyor. Verimlilik çekirdekleri birebir halde Gracemont mimarisine bağlı kalıyor. Lakin performans çekirdekleri Golden Cove dizaynından Raptor Cove’a geçiş yapıyor.
Mavi takım hem P-Core hem de E-Core için zirve frekansları yükseltmiş olsa da, temel saatlerde 200 MHz’lik bir düşüş görüyoruz. Bu yüksek performanslı iş yüklerinde pek sorun yaratacak bir durum değil. Muhtemelen TDP derecelerini belli bir düzeye çekmek için yapıldı. 13900K, evvelkiyle tıpkı 125W Temel Turbo Gücüne (Base Turbo Power-BTP) sahip. Lakin Azamî Turbo Gücü (Maximum Turbo Power-MTP) 12W artışla 253W’a çıktı.
24 çekirdek ve 32 iş parçacığına sahip olan Core i9-13900K, 5.8 GHz frekans süratiyle (600 MHz’lik gelişim) liderlik koltuğunda oturuyor. Core i9-12900K’ya kıyasla sekiz adet fazla verimlilik çekirdeği kullanılmış. Bu çekirdekler evvelki kuşağa nazaran 400 MHz’lik frekans artışıyla geliyor. Intel ayrıyeten bu çekirdeklerin Gracemont mimarisini kullanmasına karşın kimi önbellek geliştirmeleri aldığını ve ince ayarlı optimizasyonlar yapıldığını söylüyor.
Çip üreticisi, Thermal Velocity Boost ve Adaptive Boost Tteknolojilerini sadece Core i9 modellerine getirdi. Hasebiyle yongaların 5.8 GHz’e ulaşması için muhakkak sıcaklık ve güç şartlarını sağlaması gerekecek. 589 dolarlık Core i9-13900K, AMD’nin 16 çekirdeğe ve 699 dolarlık fiyat etiketine sahip Ryzen 9 7950X modeli ile rekabet edecek. Bu bağlamda performans farkına nazaran Intel tarafının bir fiyat avantajı olduğunu söyleyebiliriz.
409 dolarlık liste fiyatı olan Core i7-13700K, P-Core’da 400 MHz’lik frekans artışı ve E-Core’da tekrar tıpkı halde 400 MHz’lik frekans artışı sunuyor. Verimlilik çekirdeklerinin sayısı dört adet artarken toplam çekirdek sayısı 16’ya çıktı. Şaşırtan bir formda, Intel bu çip için MTP’yi evvelki kuşağa nazaran 63W’lık bir artışla 253W’a yükseltti. 13700K, 399 dolarlık fiyatla listelenen Ryzen 7 7700X ile karşı karşıya gelecek.
Ailenin en küçük üyesi Core i3-13600K, 319 dolarlık etiketiyle fiyatı artan tek çip oldu. Hem Core i3-13600K hem de Core i3-13600KF, evvelki kuşaktan 30 dolar daha değerli. Bu işlemci de ağabeyi ile emsal halde dört tane fazlada verimlilik çekirdeğiyle geliyor. Performans çekirdekleri 5.1 GHz’e dokunan CPU’nun verimlilik çekirdekleri de 300 MHz’lik artışla 3.9 GHz’e ulaşıyor. 13600K ayrıyeten 31W artışla birlikte 181W MTP’ye sahip. Yani Intel burada da güç hudutlarını yükseltmiş. 299 dolarlık Ryzen 5 7600X’in rakibini merakla bekliyoruz. Her iki işlemci de oyuncular tarafından sık tercih edilecektir.
Aşağıdaki tablodan görebileceğiniz üzere, entegre grafik işlemcisinden mahrum olan “KF serisi” yongalar emsal özellikler taşıyor. Intel, birtakım geliştirmelerini tüm Raptor Lake işlemcilere uygulamış. Örneğin şirket, her performans çekirdeği için L2 önbellek ölçüsünü 1,25 MB’den 2 MB’a çıkardı. Bununla birlikte, her E-Core kümesi için L2 önbellek ölçüsü ikiye katlanarak 4 MB oldu.
Mavi kadro, kanal başına bir DIMM (1DPC) kullanılmak kuralıyla DDR5 bellek dayanağını 5600 MT/sn’ye çıkardı; Alder Lake’de bu sürat 4800 MT/sn düzeyindeydi. Daha da kıymetlisi Intel, 2DPC suratlarını 4400 MT/s’ye çıkararak evvelki kuşakta sunulan 3600 MT/s sürate nazaran bir gelişme kaydetti. Söylediğimiz üzere, DDR4 bellek takviyesi tıpkı formda devam ediyor.
13. Jenerasyon Raptor Lake ve 12. Kuşak Alder Lake işlemciler, yeni 700 serisi anakartlar ve mevcut 600 serisi anakartlarla uyumlu olacak. Birinci etapta Z790 yonga setleri satışa çıkıyor. B ve H serisi yonga setleri ise ilerleyen aylarda piyasaya çıkacak.
700 serisi anakartlar, 600 serisine nazaran küçük iyileştirmeler getiriyor. PCIe 4.0 şerit sayısı artarken 20’ye çıktı. Intel ayrıyeten bir USB 3.2 Gen 2x temas noktası için ek takviye ekleyerek toplam sayısı beşe çıkardı. Raptor Lake yongalar, depolama için 16 PCIe çizgisi ve dört PCIe 4.0 sınırı sunuyor.
| Fiyat | Çekirdek / İzlek (P+E) | P-Core Frekansı (GHz) | E-Core Frekansı (GHz) | Önbellek (L2/L3) | TDP / PBP / MTP | Bellek Desteği |
|
| Core i9-13900K / KF | 589$ (K) – 564$ (KF) | 24 / 32 (8+16) | 3.0 / 5.8 | 2.2 / 4.3 | 68 MB (32+36) | 125W / 253W | DDR4-3200 / DDR5-5600 |
| Ryzen 9 7950X | 699$ | 16 / 32 | 4.5 / 5.7 | – | 80 MB (16+64) | 170W / 230W | DDR5-5200 |
| Core i9-12900K / KF | 589$ (K) – 564$ (KF) | 16 / 24 (8+8) | 3.2 / 5.2 | 2.4 / 3.9 | 44 MB (14+30) | 125W / 241W | DDR4-3200 / DDR5-4800 |
| Ryzen 9 7900X | 549$ | 12 / 24 | 4.7 / 5.6 | – | 76 MB (12+64) | 170W / 230W | DDR5-5200 |
| Core i7-13700K / KF | 409$ (K) – 384$ (KF) | 16 / 24 (8+8) | 3.4 / 5.4 | 2.5 / 4.2 | 54 MB (24+30) | 125W / 253W | DDR4-3200 / DDR5-5600 |
| Core i7-12700K / KF | 409$ (K) – 384$ (KF) | 12 / 20 (8+4) | 3.6 / 5.0 | 2.7 / 3.8 | 37 MB (12+25) | 125W / 190W | DDR4-3200 / DDR5-4800 |
| Ryzen 7 7700X | 399$ | 8 / 16 | 4.5 / 5.4 | – | 40 MB (8+32) | 105W / 142W | DDR5-5200 |
| Ryzen 5 7600X | 299$ | 6 / 12 | 4.7 / 5.3 | – | 38 MB (6+32) | 105W / 142W | DDR5-5200 |
| Core i5-13600K / KF | 319$ (K) – 294$ (KF) | 14 / 20 (6+8) | 3.5 / 5.1 | 2.6 / 3.9 | 44 MB (20+24) | 125W / 181W | DDR4-3200 / DDR5-5600 |
| Core i5-12600K / KF | 289$ (K) – 264$ (KF) | 10 / 16 (6+4) | 3.7 / 4.9 | 2.8 / 3.6 | 29.5 MB (9.5+20) | 125W / 150W | DDR4-3200 / DDR5-4800 |
| Core i5-13400 / F | ? | 10 / 16 (6+4) | 3.4 / ? | ? | 24 MB | 65W / ? | DDR4-3200 / DDR5-5600 |
| Core i5-12400 / F | 199$ – 167$ (F) | 6 / 12 (4+0) | 4.4 / 2.5 | – | 25.5 MB (7.5+18) | 65W / 117W | DDR4-3200 / DDR5-4800 |
Her zamanki üzere Intel kendi performans sonuçlarını paylaştı. Bu nedenle yakındaki Raptor Lake incelemelerimizi bekleyebilirsiniz.
Intel, test ettiği 32 oyunun yarısından fazlasında Core i9-13900K’nın 12900K’dan %5 daha performanslı olduğunu gösteriyor. Kimi oyunlarda ise ortadaki fark açılarak %25’e kadar uzanıyor. Ryzen 9 7950X, yakın vakitte yapılan testlerde Core i9-12900K’dan yaklaşık %5 daha performanslıydı. Anlaşılan o ki AMD ve Intel yongalar oyun performansı açısından çok yakın olacak, bu yongalardan birini tercih edecek şahıslar farklı faktörlere dikkat edecek.
Şirket ayrıyeten AMD’nin evvelki jenerasyon Ryzen 5000 çipleriyle kimi kıyaslamalar yaptı. Bu olağan çünkü şirketin test için Ryzen 7000 Raphael işlemcilere erişimi yoktu. Slaytta üst kısımda gördüğünüz yüzdeler AMD’nin Ryzen 9 5950X işlemcisine ilişkin. Fakat grafikte gördüğünüz küçük kırmızı çizgiler 5800X3D‘in pozisyonunu temsil ediyor.
Görünüşe nazaran 13. kuşak işlemciler kimi oyunlarda 5800X3D’nin önüne geçecek, fakat genel olarak oyun konusunda liderlik tacını alamayacak. Bu beklenmedik bir şey değil. AMD’nin yeni Ryzen 7000 işlemcileri bile 3D V-Cache teknolojisinden yararlanan işlemcinin önüne geçemiyor.
Intel ayrıyeten “FPS tutarlılığını” göstermek için başka bir slayt yayınladı. %99’luk dilim suratları bir oyunun akıcılığını göstermek için kullanılıyor. Örneğin ortalama olarak 45 FPS’de dolaşan bir oyun testi düşünelim. Bu bilgilerle oluşturulan karelerin %99’unun 45 FPS’nin üzerinde olduğu anlaşılıyor. Ek olarak, bu slaytta 5800X3D yer almıyor.
Daha çok oyunlara yük veren mavililer, içerik üretim uygulamalarıyla ilgili de kıyaslamalar paylaştı. Yeni Ryzen 9 7950X bu tıp yazılımlarda inanılmaz derecede güçlüydü. Fakat Core i9-13900K piyasaya çıktığında rekabet daha sıkı olacak.
Intel, daha süratli üçüncü jenerasyon SuperFin transistörleri kullanarak ve kanal hareketliliğini artırarak ‘Intel 7 (10nm)’ süreç teknolojisinde kıymetli gelişimeler kaydetti. Şirketin telaffuzlarına bakılırsa performans artışları değerli düzeyde. Öbür bir deyişle, 10nm ve 7nm ortasında geçiş yapılmış üzere tam bir yükseltme düzeyinde geliştirmeler yapıldığı söyleniyor. Intel muhtemelen bu sayede frekans suratlarını üst çekmeyi başardı.
Verimlilik çekirdeklerindeki daha büyük 4 MB L2 önbellek, gerçek vakitli telemetri datalarını ve makine tahsilini kullanarak yürütülmekte olan iş yükünün tipine nazaran önbellek algoritmasını dinamik olarak ayarlayan yeni bir dinamik önbellek algoritması da kullanıyor. Intel, bunun Adobe Photoshop, After Effects ve Lightroom üzere kimi uygulama çeşitlerinde performansı ~%2 oranında ve belirtilmemiş bir uygulamada %16’ya kadar artırmaya yardımcı olduğunu söylüyor.
Hatırlarsanız Alder Lake ile literatüre giren Thread Director teknolojisinden bahsetmiştik. İş parçacıklarını iş yükünün tipine nazaran yönlendiren Thread Director, Windows 11 22H2 güncellemesinde kıymetli bir revizyondan geçiyor. Intel, iş yükü sınıflandırma motorunu makine tahsili algoritmalarıyla güncelledi ve ayrıyeten ön plan/arka plan misyonlarının sürece sürecini geliştirdi.
Yukarıda Raptor Lake kalıbının performans çekirdekleri mavi renkle vurgulanmış bir imgesini görebilirsiniz. Intel mühendisleri, K/KF işlemcilerinde kullandığı yeni bir Raptor Lake silikonu yarattı. Bu silikona tüm Core i9 ve i7 modellerinde yer verilecek, lakin sadece kimi Core i5 modelleri yenilenen silikonu kullanacak. Intel, silikona iki ek dört çekirdekli E-Core kümesi ekledi. Bu da silikonun biraz genişlemesine ve uzamasına neden oldu.
Lansmanda tüm Core i5 işlemcilerde verimlilik çekirdekleri kullanılacağı onaylandı. 12. Jenerasyon Alder Lake serisinde sırf “K serisi Core i5 CPU’larda E-Core yer alıyordu. Raptor Lake ile bu durum değişecek.
Daha yüksek bellek suratlarından yararlanmak için daha süratli bir yapı gerekiyordu. Mavi grup, ring bus frekansını 5 GHz’e yükseltti. Tek başına ring bus geliştirmelerinin %5 daha âlâ FPS suratları sağlayacağı söyleniyor. Ek bir not olarak, Alder Lake’de bu ayar sürat aşırtmayla yükseltildiğinde değerli performans artışları gözlemlenmişti.
Intel, şirketin Extreme Tuning Utility (XTU) yazılımı için kimi yenilikler tanıttı. XTU ile artık çekirdek başına overclock takviyesi geliyor. Ayrıyeten daha evvel Intel Performance Maximizer ismiyle ortaya çıkan, tek tıklamayla sürat aşırtma imkanı sunan özellik XTU yazılımına dahil edildi. Yeni tek tık overclock özelliği, her iki çekirdek cinsini de otomatik olarak ayarlayacak.
Hız aşırtmaya müsait altı yeni K/KF işlemci 20 Ekim’de perakende satışa çıkacak. Öte taraftan Z serisi anakartların birebir tarihte raflarda yerini alacağını tekrar belirtelim. Intel, Raptor Lake lansmanıyla birlikte XMP profilli DDR5-6600 modüllerinin hazır olacağını söylüyor. Ayrıyeten 4. çeyrekte piyasada 7200 MHz sürate ulaşan RAM’ler göreceğiz.
Bu Intel’in birinci duyurusuydu. Teknoloji devi nihayetinde masaüstü platform için 22 Raptor Lake işlemci piyasaya sürecek. Ayrıyeten dizüstü bilgisayarlar için başka bir seri tanıtılacak. Tüm bu gelişmelerin yıl bitmeden tamamlanmasını bekliyoruz.
