NASA‘nın astronotları Ay’a götürmek üzere tasarlanan Uzay Fırlatma Sistemi (SLS) roketi, NASA Genel Müfettişi tarafından yapılan yeni bir kontrole nazaran, bütçenin üzerinde ve yepyeni programının çok gerisinde. Rapor ayrıyeten, sıkıntıların çözülmemesi halinde Artemis misyonunu tamamını tehlikeye atabilecek “ek maliyet ve takvim değişikliği” öngörüyor. İnsanlı Ay seyahati tehlikeye girebilir
NASA’nın Artemis Ay Programı için yaptığı harcamaların 2025 yılına kadar 93 milyar dolara ulaşması bekleniyor, buna 2022 yılına kadar SLS sistemi için harcanan 23.8 milyar dolar da dahil. Rapora nazaran bu ölçü, “NASA’nın özgün kestirimlerinin üzerinde 6 milyar dolarlık maliyet artışı ve altı yıldan fazla program gecikmesi” manasına geliyor.
Sonunda Kasım 2022’de birinci kere fırlatılan SLS, fırlatma başına dört adet RS-25 motoru kullanıyor ve bunların 16 tanesi emekliye ayrılmış uzay araçlarından kurtarıldı. Bu motorlar tükendiğinde (SLS’deki tüm motorlar harcanabilir) NASA, Aerojet Rocketdyne tarafından inşa edilen ve yüzde 30 daha ucuz ve yüzde 11 daha güçlü olması beklenen RS-25E motorlarına geçecek. Ayrıyeten Northrop Grumman tarafından sağlanan katı roket iticileri de kullanılacak.
Maliyetler beklendiği üzere olmadı
Öte yandan eski teknoloji NASA’nın beklediği üzere bütçeye yardımcı olmuyor. NASA, eski teknolojileri kullanarak maliyetleri düşürmek istiyordu. Ama, yeni sistemlerin geliştirilmesi, güncellenmesi ve miras bileşenlerle entegre edilmesinin karmaşıklığının beklenenden çok daha fazla olduğu görüldü. Örneğin, 16 motor adaptasyonundan yalnızca 5’i tamamlanmış olup, kapsam ve maliyet artışları itici kontratını de etkilemiş durumda. Artemis Ay vazifesi projesi, birinci olarak 2005 yılında başlatılan ve 2020 yılına kadar Ay’a ve nihayetinde Mars’a gitmeyi hedefleyen Constellation programına dayanıyordu. Bu proje 2010 yılında Obama idaresi tarafından iptal edilmiş ve hükümet tenkitlerle karşılaşmıştı. Lakin tıpkı yıl çıkarılan 2010 NASA Yetkilendirme Yasası, SLS’in inşasını ve Constellation’daki mevcut teknoloji, mukavele ve işgücünün yine kullanılmasını mecburî kıldı. Ayrıyeten özel uzay şirketleriyle iştirakler kurulmasını da gerektiriyordu. Örneğin SpaceX, Ay ve Mars’a astronot taşıma kapasitesine sahip kendi Starship roket sistemini geliştiriyor.
