James Webb teleskobu galaksiyi “sömüren” harika kütleli kara delik keşfetti

by Aybike Güzel
0 comment
James Web Uzay Teleskobu (JWST) bir sefer daha dünyanın dört bir yanındaki bilim beşerlerine kainatın nasıl işlediğine dair daha evvel hiç görülmemiş keşifler sunuyor. Edinburgh Üniversitesi‘nden bir küme araştırmacı, Dünya’dan 25 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan ve şimdiye kadar keşfedilmiş en uzak galaksilerden biri olan GS-9209‘u incelemek için uzay gözlemevini kullandı.

Galaksiyi sömüren kara delik

Nature mecmuasında yayınlanan çalışmaya nazaran GS-9209, büyük bir sakin galaksi olma özelliğini taşıyor. Bilim insanları, GS-9209’un Büyük Patlama’dan yalnızca 800 milyon yıl sonra Samanyolu kadar çok yıldız oluşturduğunu söyledi. Lakin yapılan müşahedeler sonucunda Edinburgh takımı GS-9209’un yeni yıldızlar oluşturmayı bıraktığını tespit etti. Çünkü galaksi şu anda 40 milyar Güneşlik bir birleşik kütleye mesken sahipliği yapıyor – bu da kabaca Samanyolu’nda bulunan kestirimi kütlenin onda birine eşit.

Yıldız oluşumunun durmasının en önemli sorumlusu, GS-9209’un merkezinde bulunan ve mesken sahibi galaksideki yıldız sayısına göre beklenenden beş kat daha büyük olan üstün kütleli kara delik. Bilim insanları GS-9209’un merkezindeki “çok büyük” kara deliğin “büyük bir sürpriz” olduğunu söylüyor. Bu senaryoda olduğu üzere üstün kütleli kara deliklerin, yığılma süreçleri sırasında devasa ölçülerde yüksek güçlü radyasyon saldıkları için yeni yıldız kütlelerinin oluşumunu etkilediği düşünülüyor. Güç radyasyonun gazı ısıtarak galaksinin dışına hakikat ittiği ve bu nedenle galaktik bulutsular içinde yeni yıldızların doğması için gerekli olan yakıtın bulunmadığı belirtiliyor.

İngiliz araştırmacılar GS-9209 kara deliğinin bu kadar büyük olmasının “geçmişte çok faal olması gerektiği” manasına geldiğini belirtiyorlar. Karadelik, galaksisini adeta sömürürken birikme süreci sırasında yayılan tüm güç “galaksiyi” önemli formda bozmuş ve gazın yeni yıldızlar oluşturmak üzere çökmesini engellemiş olmalı.Çalışmayı yöneten Adam Carnall ise yaptığı açıklamada “Süper kütleli kara delik için gördüğümüz ispatlar hakikaten beklenmedikti. Bu, JWST olmadan asla göremeyeceğimiz cinsten bir detay.” dedi.

You may also like

Leave a Comment