İSTTELLKOM, birinci olarak kamu kurumlarının bağlantı altyapısını oluşturmak için kurulsa da ilerleyen yıllarda mahallelere fiber kablo döşeyip bu altyapıyı Türk Telekom, Turkcell Superonline üzere işletmeci operatörlere satar pozisyona geldi. İSTTELKOM, sunduğu kontrat koşuluyla işletmeci operatörleri zorlamaya ve fiber altyapı konusunda tekel oluşturmaya yönelik uygulamalarıyla dikkat çekiyor.
Türk Telekom, Turkcell Superonline üzere özel şirketlerin altyapı kurması engelleniyordu
Sektörde faaliyet gösteren altyapı işletmecileri, kendi fiber altyapılarını kurmak için gerekli olan hafriyat müsaadesini almak üzere İBB’ye başvurduklarında, bu şirketlere hafriyat müsaadesi verilmeyerek İSTTELKOM’a yönlendiriliyor. Bu durum ise İSTTELKOM’un bir telekomünikasyon işletmecisi üzere davranarak, temel işi elektronik haberleşme hizmeti sunmak olan işletmeciler ile rekabete girmesine neden oluyor. İşletmecilerin İSTTELKOM’a gittiklerinde karşılaştıkları zorlu kontrat şartları da dalda tam rekabet ortamının sağlanmasını engelliyor. İmzalanan kontratta yer alan; işletmecinin suram maliyetine katlandığı altyapının mülkiyetinin İSTTELKOM’a ilişkin olduğuna ve işletmecinin bu altyapıyı öteki şahıs ve kuruluşlara kullandıramayacağına ait kararlar fiber altyapı yatırımı yapmak isteyen işletmecileri sıkıntı durumda bırakıyor.
Rekabet Kurumu, İSTTELKOM’u haksız buldu
Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği’nin (TELKODER) 2017 yılında, İSTTELKOM’u “Tesis Paylaşım Protokolü” ile rakiplerinin faaliyetlerini zorlaştırmak suretiyle 4054 sayılı Kanun’u ihlal ettiğini öne sürmüş ve İSTTELKOM’dan şikayetçi olmuştu. TELKODER’in şikayeti üzerine Rekabet Kurumu tarafından yapılan görüşmeler sonucunda İSTTELKOM’un İstanbul’da elektronik haberleşme altyapısı suram pazarında hakim pozisyonda olduğu oybirliği ile kabul edildi ve İSTTELKOM’un hakim durumunu berbata kullandığı münasebeti ile 2018 yılı gelirlerini temel alarak 198 bin 203 TL idari para cezası uygulanmasına hükmedildi. Tekrar, işletmecilerin maliyetine katlandığı altyapının mülkiyetinin İSTTELKOM’da kalmasını öngören ve bu altyapının öbür işletmecilere kullandırılmasını engelleyen hususların de sözleşmeden çıkarılmasına karar verildi.
Fiber altyapı çalışmaları hızlanacak
İdari para cezasının yanı sıra, kaldırılması hükmedilen iki husus, işletmecilerin fiber altyapı oluşturmasındaki büyük manileri ortadan kaldırıyor. İBB idaresi yahut rastgele bir belediye idaresi altyapı üzerinde mülkiyet tesis edemeyecek ve altyapı üzerinden gelir elde etme durumları ortadan kalkacak. Şirketlerin kendi kurdukları altyapı üzerinde mülkiyet hakkına sahip olabilmeleri (imtiyaz ve lisans kararları gizli olmak üzere) ve bu altyapıyı öteki işletmecilere kısmen yahut büsbütün kullandırma, kiralama yahut devretme haklarına kavuşmaları; altyapı paylaşımının önünü açacak. Rekabet Kurumu kararının akabinde İstanbul’da fiber altyapı çalışmalarının hızlanması bekleniyor.
