AMD, CES 2023’te masaüstü platform için hazırladığı yeni Ryzen 7000 işlemcilerini ve 3D V-Cache teknolojisine sahip Ryzen 7000X3D serisini tanıtmıştı. Kırmızı grup Vegas’ta ayrıyeten Zen 4 mimarisiyle gelen 5nm Dragon Range yongaları da dahil olmak üzere yeni Ryzen 7000 Taşınabilir işlemcilerini duyurdu. Dragon Range’in yanı sıra, Zen 4 mimarisi, AMD’nin yeni XDNA mimarisi üzerine konseyi birinci Ryzen yapay zeka motoru ve RDNA 3 grafik mimarisiyle desteklenen 4nm Phoenix serisi kullanıcıların beğenisine sunuldu.
Hatırlarsanız AMD, FPGA üreticisi Xilinx’i yüksek bir değerlemeyle satın almıştı. Şirket artık bu şirketten aldığı teknolojileri yeni kuşak dizüstü bilgisayarlar için kullanıyor. Artık kimi Ryzen 7000 taşınabilir işlemciler, entegre olarak özel bir yapay zeka motoru barındırmaya başlayacak.
Her şeyden evvel, AMD artık taşınabilir platformda CPU isimlendirme formunu büsbütün değiştiriyor. Aslında bu bahisten 2022 Eylül ayında bir haberimizde bahsetmiştik. AMD, mevcut yıla nazaran işlemci model numaralarının birinci hanesini artırarak bir model yılı sistemine geçiyor. Ayrıyeten işlemci ismindeki her bir hane segment bilgisi ve mimari üzere farklı bilgiler içeriyor. Yeni isimlendirme sistemini daha âlâ anlamanız için tablo halinde bakalım:
| Açıklama | Değer | |
| İlk Hane | Model Yılı | 7 = 2023 8 = 2024 9 = 2025 |
| İkinci Hane | Ana Pazar Segmenti | 1 = Athlon Silver 2 = Athlon Gold 3 & 4 = Ryzen 3 5 & 6 = Ryzen 5 7 = Ryzen 7 8 = Ryzen 7 yahut Ryzen 9 9 = Ryzen 9 |
| Üçüncü Hane | CPU Mimarisi | 1 = Zen/Zen+ 2 = Zen 2 3 = Zen 3 4 = Zen 4 5 = Zen 5 |
| Dördüncü Hane | Özellik İzolasyonu / Küçük Performans Segmenti |
0 = Alt Segment 5 = Üst Segment |
| Sonda Yer Alan Ek |
TDP/Form Faktör | HX = 55W+ HS = 35W – 54W U = 15 – 28W e = 9W C = Chromebook (15 – 28W) |
Bu noktada, baştaki model yılı ve işlemci mimarisini temsil eden üçüncü hane en çok dikkat etmemiz gereken şeyler olacak. Öteki haneler genel olarak donanımdan çok eser kümesini ve TDP’leri tanımlamak için kullanılıyor.
Ryzen Taşınabilir 7000 serisiyle bir arada H sınıfı artık kullanımdan kaldırıldı. Bunun yerine, yapılandırılabilir TDP kıymetleriyle birlikte 35W ve 45W işlemciler artık HS serisi ismi altında geliyor. Öte yandan yüksek performanslı bir CPU’ya gereksinim duyanlar için HX segmenti var. Daha evvel HX serisi AMD işlemcilerin TDP dışında fazla bir farkı yoktu. Lakin AMD, burada Intel’e misal biçimde masaüstü silikonunu kullanmaya başlıyor. Özetleyecek olursak, 7045 serisi Dragon Range platformu, AMD’nin masaüstü Ryzen 7000 ‘Raphael’ silikonu temel alınarak üretilmiş. Artık kelamı fazla uzatmadan teknik özelliklere geçelim.
Kod ismi Phoenix olan yeni işlemciler, Zen 4 mimarisini, yeni CPU çekirdeklerini ve yeni RDNA 3 entegre grafikleri yekpare silikon kalıpta bir ortaya getiriyor. Phoenix, AMD’nin amiral gemisi silikonu olacak ve Ryzen 6000 Taşınabilir serisini temelini oluşturan Zen 3+/RDNA2 Rembrandt’ın yerini alacak.
Güncel çiplerle Zen 4 çekirdeklerinin sayısı azamide 8 adede çıkıyor. Ayrıyeten kırmızı grubun yesyeni RDNA 3 grafik mimarisine dayalı, 12 adede kadar süreç ünitesi içeren entegre grafik yongalarına yer verilmiş. Taşınabilir çipler TSMC’nin 4nm süreci üzerine inşa ediliyor. Bu ortada, Ryzen 7000 masaüstü işlemciler ve Radeon RX 7000 serisi ekran kartlarında 5nm teknolojisi kullanıldığını hatırlatalım. Aslında TSMC’nin 4nm nodu 5nm ailesinin varyantlarından oluşuyor. Lakin AMD’nin burada hangi varyantı kullandığını bilmiyoruz.
Ryzen 7000 Taşınabilir Phoenix serisi, yeni CPU ve GPU mimarilerinin yanı sıra bir unsur imza atıyor: yapay zeka moturunöral ağ işlemcisi içeren birinci AMD işlemcilere bakıyoruz. Xilinx tarafından geliştirilen XDNA mimarisini benimseyen AMD, yapay zeka iş yüklerinin işlenmesini hızlandırmak için Phoenix’e Ryzen AI ismini verdikleri bir XDNA sürece bloğu yerleştirdi. Farklı yapay zeka hızlandırıcılara benzeri formda, buradaki AI motoru hem makul vazifelerde daha âlâ randıman sağlamak hem de vazifeleri daha âlâ güç verimliliğiyle yürütmek için kullanılacak.
AMD’nin telaffuzlarına bakılırsa Ryzen AI ünitesi muhakkak iş yüklerinde güç verimliliği ile birlikte performansta bir avantaj sağlayacak. Yonga dizayncısı, bloğun 4 adede kadar yapay zeka iş yükü akışını işleyebileceğini ve Apple’ın M2 SoC’indeki nöral motordan %20 daha süratli olduğunu söylüyor.
AMD, yeni isimlendirme sistemine nazaran tümü Ryzen 7040 Taşınabilir serisinin modülü olan Phoenix tabanlı 3 model piyasaya sürüyor. Bunların tümü HS ekini taşıyor, yani 35W-45W ortasında TDP’lere sahipler.
| Model | Çekirdek /İzlek |
Taban Frekans |
Turbo Frekans |
GPU | GPU Frekansı | L3 Önbellek | TDP |
| Ryzen 9 7940HS | 8/16 | 4000 MHz | 5200 MHz | RDNA 3 12 CU |
3000 MHz | 16 MB | 35W – 54W |
| Ryzen 7 7840HS | 8/16 | 3800 MHz | 5100 MHz | RDNA 3 12 CU |
2900 MHz | 16 MB | 35W – 54W |
| Ryzen 5 7640HS | 6/12 | 4300 MHz | 5000 MHz | RDNA 3 8 CU |
2800 MHz | 16 MB | 35W – 54W |
Ryzen 7040 serisi ayrıyeten LPDDR5X-7500 ile birlikte DDR5-5600 bellek takviyesi sunuyor. AMD maalesef yeni işlemcileri hakkında performans bilgileri sağlamadı. Bu nedenle mevcut Ryzen 6000 (Rembrandt) serisine kıyasla yaşanan performans artışları konusunda net bir şey söylemek sıkıntı. Fakat Zen 4 mikro mimarisinin getirilerini masaüstü platformdan biliyoruz. Ayrıyeten DDR4 yerine daha süratli DDR5 belleklere yer veriliyor. Entegre grafikler kelam konusunda olduğunda ise RDNA 3 mimarisiyle ile yeniden önemli performans çıkarları sağlanmasını bekliyoruz.
Öte taraftan, rakip Intel de kısa müddet evvel 13. Jenerasyon Raptor Lake taşınabilir işlemcilerini piyasaya sürmüştü. AMD’nin yeni taşınabilir CPU’larıyla birlikte her alanda yenilikler yaptığından bahsettik. Tüm bu gelişmeler kırmızı kadrosu taşınabilir platformda öne geçirebilir. İlerleyen günlerde ayrıntılı testlerle birlikte karşınızda olacağız.
5nm Dragon Range HX-Serisi, AMD’nin masaüstü platformda kullandığı yonga mimarisini taşınabilir platforma getiriyor. Bu işlemciler kestirim edebileceğiniz üzere yüksek performans isteyen oyuncular ve içerik üreticilere hitap edecek. Dragon Range, AMD’nin Ryzen 7000 CPU’larındaki mevcut yonga dizaynından yararlanıyor, lakin AMD bilhassa dizüstü bilgisayarlara uyarlamak için daha küçük bir BGA paketi kullandı.
Burada Zen 4 CPU çekirdek mimarisiyle birlikte RDNA 2 grafikleri kullanılmıştı. Burada saf işlemci gücü kıymetli olduğundan ötürü entegre grafiklerin pek bir değeri yok. Ayrıyeten bir dizüstü bilgisayarda Dragon serisinden işlemci yer alıyorsa kesinlikle güçlü bir harici GPU da bulunacaktır.
Amiral gemisi Ryzen 9 7945HX, tıpkı masaüstü bilgisayar modellerinde olduğu üzere 16 çekirdek ve 32 iş parçacığıyla öne çıkıyor. AMD böylece taşınabilir platforma “16 performans çekirdeğini” getirmiş oldu. Intel’in HX modelleri azamide 24 çekirdeğe sahipti, lakin bunun 8’ini verimlilik çekirdekleri oluşturuyor. AMD’nin yeni yongası 5.4 GHz’e kadar yükselebiliyor ve 80 MB üzere yüksek bir önbellekle geliyor. Ayrıyeten 55-75W aralığında yüksek TDP ayarlamaları yapılıyor.
AMD, bu işlemcilerin belli dizüstü bilgisayar dizaynlarında 100W’a kadar ulaşabileceğini söylüyor. Yani güç dağıtımını planlamak OEM’lere kalmış. Fakat ne olursa olsun bu çeşit bir dizüstü bilgisayarla birlikte prizden fazla uzaklaşmak mümkün olmayacak üzere görünüyor.
Tabloda görebileceğiniz üzere, 12, 8 ve 6 çekirdek Dragon Range modelleri de tanıtıldı. AMD HX serisi için birtakım kıyaslama dataları de paylaştı. Kırmızı takım, 7945HX’in CPU’ya bağlı oyunlarda Ryzen 9 6900HX’e nazaran %29’dan %62’ye kadar daha süratli olduğunu tez ediyor. Bununla birlikte, tek çekirdekli iş yüklerinde %18 ve çok çekirdekte %78’lik performans farkından bahsediliyor.
| Çekirdek /İzlek |
Taban Frekans |
Turbo Frekans |
Önbellek | TDP (W) | |
|---|---|---|---|---|---|
| AMD Ryzen 9 7945HX | 16/32 | 2500 MHz | 5400 MHz | 80 MB | 55-75W+ |
| AMD Ryzen 9 7845HX | 12/24 | 3000 MHz | 5200 MHz | 76 MB | 45-75W+ |
| AMD Ryzen 7 7745HX | 8/16 | 3600 MHz | 5100 MHz | 40 MB | 45-75W+ |
| AMD Ryzen 5 7645HX | 6/12 | 4000 MHz | 5000 MHz | 38 MB | 45-75W+ |
Zen 3+ mimarisini kullanmaya devam eden ve Rembrandt-R olarak isimlendirilen işlemciler, HS ve U serisi yongaların bir karışımı olarak geliyor. Yeniden birebir halde RDNA 2 grafik mimarisi de birebir kalıyor. 8 çekirdekli Ryzen 7 7735HS ve 6 çekirdekli Ryzen 5 7535HS isimli çipler, 7040 serisine daha düşük performanslı, düşük maliyetli alternatifler sunacak.
U serisi bildiğiniz üzere ince ve hafif dizüstü bilgisayarlara yönelik. Bu seride 8 çekirdekli Ryzen 7 7735U, 6 çekirdekli Ryzen 5 7375U ve 4 çekirdekli Ryzen 3 7335U modellerini görüyoruz. Aslında AMD, Ryzen 9 segmenti için planlar yapıyordu lakin sonra bu planlarından vazgeçti.
Yenilenen işlemcilerin tümü de evvelki modellerle epeyce emsal. Çekirdek yapılandırması zati tıpkı, lakin frekans suratlarında 50 MHz civarında artışlar yapıldı. En düzgünü ayrıntılara tablo halinde bakalım:
| Model | Çekirdek /İzlek |
Taban Frekans |
Turbo Frekans |
GPU | GPU Frekansı | L3 Önbellek | TDP |
| Ryzen 7 7735HS | 8/16 | 3200 MHz | 4750 MHz | RDNA 2 12 CUs |
2200 MHz | 16 MB | 35W |
| Ryzen 5 7535HS | 6/12 | 3300 MHz | 4550 MHz | RDNA 2 6 CUs |
1900 MHz | 16 MB | 35W |
| U-Serisi 15W – 28W | |||||||
| Ryzen 7 7735U | 8/16 | 2700 MHz | 4750 MHz | RDNA 2 12 CU |
2200 MHz | 16 MB | 15 – 28W |
| Ryzen 5 7535U | 6/12 | 2900 MHz | 4550 MHz | RDNA 2 6 CU |
2200 MHz | 16 MB | 15 – 28W |
| Ryzen 3 7335U | 4/8 | 3000 MHz | 4300 MHz | RDNA 2 4 CU |
1900 MHz | 8 MB | 15 – 28W |
Şimdi daha aşağı inerek Barcelo-R kod isimli Ryzen Taşınabilir 7030 serisine geliyoruz. 2022’de tanıtılan Barcelo, 2021’de Ryzen Taşınabilir 5000 serisinin temeli olarak piyasaya sürülen eski bir AMD silikon tasarımı olan Cezanne’nin yenilemesi olarak piyasaya çıkmıştı. Burada RDNA değil, Vega mimarili entegre grafikler kullanılıyor. Ayrıyeten işlemcilerin TSMC 7nm üretimine dayandığını belirtelim.
Yongaların tümü 15W TDP ile derecelendiriliyor. 8 çekirdekli Ryzen 7 7730U, 6 çekirdeğe sahip olan Ryzen 5 7530U modelinin yerini alıyor. Ryzen 5 7530U 6 çekirdek, Ryzen 3 7330U ise 4 çekirdekli bir işlemci.
AMD’nin Barcelo/Cezanne işlemcilerini bir defa daha yenilemesi şaşırtan. Lakin TSMC’nin 7nm süreciyle üretilen çipler artık eskisine nazaran daha ucuz olmalı. Bu nedenle kırmızı kadro da küçük güzelleştirmelerle birlikte alternatifleri çoğaltmak istiyor.
Ryzen 7030 serisi, birebir vakitte Ryzen Pro isminde üç model daha içerecek. Donanım Barcelo-R ile birebir kalıyor, lakin AMD’nin PRO platform özellikleri kullanılıyor.
| Model | Çekirdek /İzlek |
Taban Frekans |
Turbo Frekans |
GPU | GPU Frekansı | L3 Önbellek | TDP |
| U-Serisi 15W – 28W | |||||||
| Ryzen 7 7730U | 8/16 | 2000 MHz | 4500 MHz | Vega 8 CU |
2000 MHz | 16 MB | 15W |
| Ryzen 5 7530U | 6/12 | 2000 MHz | 4500 MHz | Vega 7 CU |
2000 MHz | 16 MB | 15W |
| Ryzen 3 7330U | 4/8 | 2300 MHz | 4300 MHz | Vega 6 CU |
1800 MHz | 8 MB | 15W |
| Ryzen 7 Pro 7730U | 8/16 | 2000 MHz | 4500 MHz | Vega 8 CU |
– | 16 MB | 15W |
| Ryzen 5 Pro 7530U | 6/12 | 2000 MHz | 4500 MHz | Vega 7 CU |
– | 16 MB | 15W |
| Ryzen 3 Pro 7330U | 6/12 | 2300 MHz | 4300 MHz | Vega 6 CU |
– | 8 MB | 15W |
