Elektrik üretimi konusunda tahlili bulsak da mesken ısıtmada kullanılan doğalgazın yerine geçecek teknoloji daha aşikâr değil. Tekrar de en yeterli aday ısı pompaları üzere görünüyor lakin maliyetleri, randımanları ve kısıtlı ömürleri buna mahzur olmaya devam ediyor.
Isı pompaları aslında insanlığın en güzel buluşlarından biri olabilir çünkü, klimalardan, kurutma makinelerine ve en değerlisi de konut ısıtma ve sıcak su ihtiyacını %300-700 verim ile çözüyor. Hepsinin ortak noktası elektrik gücünün yardımı ile bir yerdeki enerjiyi diğer yere nakletmek. Isı pompasının ismi da esasen buradan geliyor.
Hava bazlı ısı pompasının yaptığı basitçe konutun dışındaki havadan içerideki havaya ısı aktarması. Böylelikle dış hava soğuyor lakin konutun içi ısınıyor. Bunu kompresör, daha diğer bir çok hareketli modül ve özel doldurulan bir gaz ile yapıyor. Bu da onu ne yazık ki bozulmaya müsait ve özel gaz dolumu gerektiren karmaşıklığa, sistemin pahalılığına ve yüksek bakım masraflarına maruz bırakıyor.
Ancak Avrupa her şeyi elektrikle çalışır hale getirme ve elektriği karbon emisyonu yapmadan üretme istikametinde ilerlediğinden ısı pompalarının esnekliği çok büyük avantaj sağlıyor.
Bildiğimiz ısı pomalarından büsbütün farklı olan akustik ısı pompaları ise yalnızca ses dalgaları üreten hoparlör kullandıkları ve hali hazırda helyum gazı kullandığından epey az yıpranıyor. Üstelik az kesim kullandığı ve gaz içinde geldiği için daha ucuzlar ve daha az bozuluyorlar.
Akustik ısı pompaları nasıl çalışır?
Çalışma prensibi ise aslında kolay. Üretilen ses dalgası sayesinde sesin gaz ile dolu çember içersinde yankılanırken dalga uzunluklarının üst üste binmesi ile birtakım noktalarda helyum sıkışmasını kimi yerlerde ise seyrekleşmesini sağlamak. Yoğuşan kısıklarda sıcaklık yükselirken seyrekleştiği yerde sıcaklık düşürüyor. Isınan kısımdan meskeni ısıtıp, soğuk kısmıda ısı topladığınız yer mesela hava ile tekrar ısıtırsak ısı pompasını oluşturmuş oluyoruz.
Dünyada yalnızca Avrupa’daki iki firma bu teknolojiyi geliştirmekte, birisi Hollandalı Blue Heart Energy oburu ise Fransız Equium. İki firma sesi birbirinden biraz farklı kullansalar da birebir şeyi yapıyorlar. Blue Heart Energy fiyatın klasik ısı pompasına nazaran yarıya ineceğini sav ederken Equium firması ömrü ikiye katlayarak 30 yıla çıkardığını ve daha yüksek randımanla çalıştığını argüman ediyor.
Sistemin en güzel yanı ise Helyum gazının yüksek ısıl iletkenliği sayesinde çok daha düşük sıcaklıkta yani -20 °C hava sıcaklığında 80 °C sıcak su üretebiliyor. Bu sayede sistem çok soğuklarda randımanı düşse de yedek güç kaynağına gerek duymadan çalışmaya devam ediyor.
Blueheart Energy şimdilik 3 kW’lık prototipini hazırlamış durumda ve 2023 yılı içinde satışa başlamayı düşünüyor. Daha güçlü versiyon 6 kW’lık prototip seneye hazırlanacak.
Normal ısı pompalarından daha sessiz
Ses deyince oluşacak sesin rahatsız edici olacağını düşünebilirsiniz lakin firmalar yalıtım sayesinde normal ısı pompasından daha sessiz olacağını argüman ediyorlar. Hatta Blue Heart Energy bunu karşılıklı ses dalgaları ile sesin sönümleneceğini ve sesin bize ulaşmayacağını söylüyor.
Her iki firma da Helyum sayesinde PVT’den (pv paneller gerisinde ısıyı toplayan sistem), toprak, su, merkezi ısıtma (çok düşük sıcaklıktaki 20 °C) ve doğal ki hava üzere çeşitli ısı kaynaklarından faydalanabiliyor. Isıyı ortama yüksek sıcaklıkta radyatörden, düşük sıcaklıkta parke altı ısıtma ile aktarabiliyor.
Son olarak her ısı pompası üzere soğutma için gerektiğinde kullanılabildiğini söylemeyi unutmayalım bilhassa bizim üzere yazın aşikâr bir mühlet soğutmaya muhtaç ülkeler için bu kıymetli.
