Oyun bilgisayarı toplama, dikkat gerektiren bir iş. Ekran kartı, işlemci, bellek ve öbür modüller için en son çıkan modelleri seçip en değerli bilgisayarı ortaya çıkarabilirsiniz fakat bu, her şeyi sıkıntısızca çalıştıran en düzgün bilgisayara sahip olduğunuz manasına gelmez. CPU, GPU, RAM ve başka bileşenleri seçerken birbirleriyle uyumlu olmasına da dikkat etmelisiniz. Uyumsuzluk bilgisayarda darboğaza neden olabilir. PC bottleneck Türkçe ismiyle bilgisayar darboğazı nedir? Darboğaz ne demek, nasıl önlenir? anlatıyoruz. Ayrıyeten en muteber bottleneck calculator olarak geçen darboğaz hesaplama araçlarına da yer verdik.
Bilgisayarda darboğaz nedir ❓
PC darboğaz nedir kısaca açıklamak gerekirse; Bottleneck, iki bileşenin azamî kapasitelerindeki farklılık nedeniyle başka donanımların gücünü sınırlayan bir bileşeni söz eder. Darboğaz sorunu bileşenlerin kalitesinden yahut yaşından ötürü ortaya çıkmaz; daha çok performanslarından kaynaklanır. Darboğazlar üst düzey sistemlere has değildir; giriş düzey donanıma sahip sistemlerde de ortaya çıkabiliyor. Ekran kartı (GPU) darboğazı nedir 🎮
Ekran kartı için darboğaz nedir? Yüksek süratli bir oyun işlemcisi, çok daha yavaş bütçe dostu bir ekran kartı ile eşleştiğinde, CPU, vazifeleri beklendiği tamamlamaya devam edecektir lakin yavaş GPU, her vakit yetişemeyecektir. CPU, grafik işlemci ünitesinin suratına nazaran çok fazla bilgi sağladığında GPU darboğazı oluşur. GPU, bilgileri vaktinde işleyemediğinden ani FPS düşüşü yaşanacaktır. İşlemci (CPU) darboğazı nedir 🖥
İşlemci için darboğaz nedir? Tıpkı mantığı izleyerek, üst düzey bir oyun ekran kartı çok daha yavaş ucuz bir işlemci ile eşleştiğinde CPU darboğazı oluşacaktır. Vaktinde işlenmeyen çok fazla bilgi, ani FPS düşüşü olarak görülecektir. CPU ve GPU, oyunun farklı istikametleri üzerinde bağımsız olarak çalışır. Bu süreçler her vakit eşit derecede istikrarlı değildir; oyunun nasıl tasarlandığına bağlıdır. Steam ve başka platformlarda oyunun makûs optimize edildiğini söyleyen yorumlarla karşılaşabilirsiniz. İşlemci/ekran kartı dengesizliği darboğaza neden olur. Kimi oyunlar CPU’ya ağır yük bindirir. Bu oyunlar, süratli bir işlemciye gereksinim duyar, daha zayıf GPU ile bile yüksek FPS alırsınız. Dava yavaş CPU’lar bu oyunlarda darboğaz oluşturur. Birtakım oyunlar GPU’dan fazlasını talep eder. Bu oyunların düzgün çalışması için güçlü bir GPU gerekir, biraz daha zayıf CPU’nuz olsa bile yüksek FPS üretecektir. Daha yavaş GPU, darboğaz oluşturacaktır.
Darboğaz nedir, neden oluşur? Bottleneck olarak da geçen darboğaz, genelde süreç birimleriniz ortasındaki tutarsızlığın bir sonucudur. Fakat tıpkı vakitte oyunun kendisine de bağlıdır. Bu nedenle FPS düşüşlerini önlemek için oynadığınız oyunların cinsine nazaran bilgisayarınızı toplamalısınız. Daha çok GPU bağımlı oyun oynuyorsanız, daha güçlü bir ekran kartı tercih etmelisiniz yahut tam karşıtı.
Bir oyunda darboğazı tespit etmek güç değildir. Oyundayken performans ölçümlerini görüntülemek için bir programa gereksiniminiz olacak. Windows 10’da Win + G klavye kısayolu ile yerleşik performans izleyicisini kullanabilir yahut üçüncü parti programlardan birine bakabilirsiniz. Hangi performans ölçme aracını kullanırsanız kullanın, birkaç genel darboğaz kuralı vardır:
- CPU %99 – %100, GPU %99 – %100’ün altında ise: İşlemci (CPU) darboğazı
- GPU %99 – %100, CPU %99 – %100’ün altında ise: Performans gaye kare suratının altında değilse olağan, altındaysa Ekran kartı (GPU) darboğazı
- VRAM %99 – %100 ise: VRAM çok yükseldiğinde, bilgiler HDD yahut SSD’ye çok yavaş aktarıldığından darboğaza neden olabilir.
- RAM %99 – %100 ise: VRAM çok yükseldiğinde olduğu üzere datalar taşınırken yavaşlamalar olabilir.
Oyununuz, istediğiniz ayrıntı düzeylerinde daima olarak gaye kare suratında çalışıyorsa, bu sayıların hiçbirinin bir ehemmiyeti yok. Yalnızca oyun performansınız etkilendiğinde alakalı hale gelir.
PC’de darboğaz olursa ne olur 🤔
Bir sistemdeki darboğaz, bilgisayarın randımanını ve gücünü hudutlar. Toplama PC’niz harikulâde donanımlardan oluşabilir. Lakin bir donanım bile arızalıysa, tüm bilgisayarın performansı düşer. Darboğaz, RAM, CPU, GPU, hepsinden kaynaklı olabilir. Bilgisayar, uygun yağlanmış makine üzeredir. Birbirine karşılık gelen modülleri vardır. Bu kesimler, optimum randıman üretmek için birlikte çalışır. Modüller senkronize edilmezlerse, aygıt ve sistem arızalanır. Bir PC’nin bileşenleri eskiyebilir ve öteki rastgele bir aygıt üzere modülleri bozulabilir. Düzgün durumdaki bileşenler düzgün performans gösterir, eskiyenler verimlilik ve performansı düşürür. Güzel dengelenmiş bir sistem, darboğaz problemleri çıkarmaz. Genelde modülleri uyuşmayan sistemlerde darboğaz sıkıntılarıyla karşılaşılır da diyebiliriz. CPU ve GPU ortasındaki uyum, sisteminizin performansı için hayati kıymet arz eder. İşlemci ve ekran kartı, bilgisayarınızdaki en değerli süreç üniteleridir. Pekala, işlemciniz de mi sorun var yoksa ekran kartınızda mı? PC’nizde darboğazı kolay kolay bulabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, CPU ve GPU kullanımınızı izlemek; bu yolla sisteminizde darboğaz olup olmadığını anlayabilirsiniz. Pekala, darboğaz testi nasıl yapılır? Darboğaz nasıl hesaplanır?
Darboğaz hesaplama araçları (Bottleneck calculator) 🔽
PC darboğaz nedir artık biliyorsunuz. Pekala, darboğaz hesaplama siteleri ne işe fayda? Bottleneck calculator, bilgisayar işlemcisinin ve ekran kartının performansını tahlil etmek için kullanılan bir araçtır. CPU ve GPU ortasındaki suratı denetim ederek uyumlululuklarını ve PC darboğazının nedenlerini tahlil eder. Darboğaz hesaplama araçları, işlemci ile ekran kartı ortasındaki performans eşitsizliği hakkında genel bir fikir edinmek için kullanıldıklarında yararlıdır. Darboğaz testi yapabileceğiniz 3 araç: 1. PC Builds Bottleneck Calculator 💯
PC Builds’in darboğaz hesaplama aracı, kolay kullanılabilir olmasıyla öne çıkıyor. PC donanımlarınızı süratlice seçerek, hangi kesimin darboğaz sıkıntısına neden olduğunu öğrenebilirsiniz. Program, performans yüzdesi algoritmasını kullanarak bilgisayarınızın işlemci ve grafik işlemci ünitesini hesaplar. Hangi modülün değiştirilmesi gerektiğine ait ihtar ve teklifte de bulunur. Darboğaz hesaplama için sırf CPU modelini, GPU serisini ve RAM’i seçin. Hesapla butonuna tıkladığınızda tahlil sonucu ayrıntılı olarak karşınıza çıkacaktır. Bu darboğaz testi programının hoş yanı, sisteminizin performansını düzgünleştirmek için kesim seçimine yardımcı olması. Muteber ve Türkçe darboğaz testi aracı arıyorsanız, PC Builds Bottleneck Calculator, sizin için hakikat bir seçim olabilir.
2. CPU Agent Bottleneck Calculator 👍🏻
CPU Agent’ın darboğaz hesaplama aracının da kullanımı inanılmaz derecede kolay; Bileşenlerinizi, RAM suratınızı, ekran çözünürlüğünüzü ve oyunlarda tercih ettiğiniz kalite ayarını seçmeniz kâfi. Analiz tamamlandığında, işlemcinizin ve faklı üst düzey bir modelin ayrıntılı karşılaştırmasını göreceksiniz. Bir bakışta ortalarındaki tüm farkları görebilirsiniz. Ayrıyeten aşikâr çözünürlüklerde RAM darboğazı ve oyun darboğazını da görebilirsiniz. Kapsamlı bilgiler sunmasıyla, tercih edilebilir masaüstü ve laptop darboğaz hesaplama araçlarından biri.
3. MSI Afterburner ✅
MSI Afterburner, overclock (hız aşırtma) programıdır ve donanımınızdan azamî performans almanızı sağlar. Overclock yapma tehlikeli olduğundan program, kendi donanım izleme aracıyla birlikte geliyor. MSI’ın programıyla CPU kullanımını çekirdek, saat ve sıcaklığa nazaran basitçe izleyebilirsiniz. Tıpkı formda bellek ve ekran kartı kullanımını da takip edebilirsiniz. Oyun oynarken alışılmadık derecede yüksek kıymetler üzere kuşkulu bir şey fark ederseniz bir darboğaz ile karşı karşıya olabilirsiniz. MSI Afterburner, PC darboğaz testi programı değil lakin hangi donanımın performansı nasıl etkilediğini belirlemek için kullanılabilir.
Darboğaz testi programı, her vakit yanlışsız sonucu vermeyebiliyor fakat PC’nizde yavaşlamaya neyin sebebiyet verdiği konusunda size bir fikir verebilir. Sayılara değil, darboğaza neden olan donanımı bulmaya odaklanın. Donanımın performasını tahlil edin ve başka tüm donanımların bant genişliği süratiyle eşleşmesini sağlayın.
Darboğaz sorunu nasıl çözülür 🧐
Darboğaz, her modülü eksiksiz bir sistemde çalışan yeni bilgisayarlarda da olabiliyor. Kesimlerin kalitesiyle değil, birbirlerini nasıl dengeledikleriyle ilgisi vardır. İstikrarlı bir bilgisayarın modülleri, azamî kapasitede çalışır; mümkün olan en güzel performansı sunarlar. Darboğazı sahiden önlemenin tek yolu; modülleri birbiriyle uyumlu PC toplamak yahut daha güçlü kesimlere sahip yeni bir PC’ye geçmek. En başından gerçek bileşenleri seçmek, problemleri azaltmaya yardımcı olabilir. Her bileşen, PC’niz için yanlışsız dengeyi oluşturmada hayati rol oynar. Yeni bir PC satın alırken dikkat etmeniz gerekenler:
- İşlemci: CPU, bilgisayar tecrübenizi etkileyen temel bileşenlerin başında gelir. Oyun oynayın oynamayın, yüksek performanslı bir işlemci seçerseniz birebir anda daha fazla program kullanabilir, görüntü izleyebilir, görüntü konferans yapabilirsiniz. Bilgisayarınızın CAD, görüntü düzenleme, animasyon için kullanılan yazılımlar üzere fazla kaynak tüketen programları kaldırabilmesinde CPU’nun ehemmiyeti büyüktür.
- Ekran kartı: PC oyunları, tasarım, fotoğraf/video düzenleme, büsbütün grafiklerle ilgilidir. Oyunlar, yüksek kalitede sinemalar, sanal gerçeklik, tümü kaliteli ekran kartı (GPU) kullanımına dayanır. İşlemciyi yeniliyorsanız, işlemcinize ahenk sağlayacak kaliteli bir ekran kartı tercih edin.
- SSD yahut HDD: Kâfi depolama alanı yoksa, üst düzey bilgisayar bile olsa keyfini süremezsiniz, uzun bekleme mühletleri bir noktadan sonra canınızı sıkmaya başlar. Standart uygulamalar için en az 8GB RAM gerekir, daha süratli işlemci ve güçlü ekran kartı kullanmayı planlıyorsanız 16GB RAM’e yükseltmeniz yerinde bir karar olacaktır.
- Monitör: Monitör darboğazı nasıl olabilir? Eski bir giriş düzey monitörde alabileceğiniz toplam kare suratını alamayabilirsiniz. Kare suratına ehemmiyet veriyorsanız, 4K, en azından Full HD monitör tercih etmelisiniz. Yeterli bir monitör seçerseniz, senelerce monitör değiştirmeden kesimleri yükselterek en düzgün tecrübesi sürdürebilirsiniz.
Bilgisayar tecrübenizi etkileyecek öteki bileşenler de vardır. Anakart, fanlar, güç kaynağı üzere. Bu modüller genelde gözden kaçar fakat çok kıymetlidir. Örneğin; çok ısınan bir bilgisayar, kapanmalara ve arızalara neden olabilir. Anakartınız eskiyse, RAM yükseltme yahut özellik eklemenize müsaade vermez. Uygun olmayan bir güç kaynağı, bilgisayarınıza ziyan verebilir. Hazır toplama PC’lerde bu meseleleri çıkarmaz lakin PC’nizi kendiniz topluyorsanız bu bileşenlere de dikkat etmelisiniz. İstikrarlı bir sistem tavsiyesi:
Oyun Bilgisayarı
- İşlemci: Intel Core i9 10900K CPU
- Ekran kartı: NVIDIA GeForce RTX 3080 GPU
- Bellek: 32 GB RAM
- Depolama: 1 TB Intel SSD/2 TB HDD
- Monitör: 3840×2160/120 Hz yenileme suratı, 2560×1440/240 Hz yenileme suratı yahut 1920×1080/360 Hz yenileme hızı
Neticede en düzgün oyun bilgisayarı en değerli PC toplama ile olmuyor. Bu rehber yazıda bilgisayar darboğazı nedir, laptop ve PC darboğaz testi nasıl yapılır? anlattık. Oyun bilgisayar toplama sonrasında yaşayabileceğiniz darboğaz meselesini nasıl çözebileceğinizden de bahsettik. En güzel bottleneck calculator (darboğaz hesaplama) araçlarına da yer verdik.
