Solucan delikleri, uzay aracının hayal edilemeyecek aralıkları çarçabuk kat etmesi için uzay ve vakitte kısa yol oluşturan portallar olarak hizmet eder. En azından Interstellar, Star Trek ve Star Wars üzere üretimlerde olan şey bu. Lakin durum bu kadar kolay değil. Bilim insanları uzun müddettir solucan delikleri hakkında daha derin bir arayışın peşindeler ve artık ilerleme kaydediyor üzere görünüyorlar. Araştırmacılar Çarşamba günü, bir kuantum bilgisayarda iki minik simüle edilmiş kara delik (ışığın bile kaçamayacağı kadar güçlü yerçekimine sahip harika ağır gök cisimleri) oluşturduklarını ve uzay-zamanda bir tünel yardımıyla ortalarında küçük bir mesaj ilettiklerini açıkladılar.
“Bebek solucan deliği”
Nature mecmuasında yayınlanan araştırmanın ortak müelliflerinden Caltech fizikçisi Maria Spiropulu‘ya nazaran oluşturdukları tünel temelinde bir “bebek solucan deliği” idi. Her ne kadar bunun prensipte olacağı kanıtlanmış olsa da bilim insanları rastgele bir canlının bu türlü bir portal aracılığıyla seyahat etmesine daha çok uzun bir yol olduğunu belirtiyor.
Spiropulu ayrıyeten, “Deneysel olarak benim için, size bunun çok çok uzak olduğunu söyleyeceğim. Beşerler bana gelip ‘Köpeğinizi solucan deliğine sokabilir misiniz?’ diye soruyorlar. Yani, hayır. Fakat bu büyük bir sıçrama” açıklamasında bulundu. Amerika’nın parçacık fiziği ve hızlandırıcı laboratuvarı Fermilab’dan fizikçi ve çalışmanın ortak muharriri Joseph Lykken, “Bir şeyin prensipte mümkün olması ile gerçekte mümkün olması ortasında bir fark var” diye ekledi.
Araştırmacılar solucan deliği dinamiklerini Google’ın üst şirketi Alphabet‘in Sycamore kuantum işlemcisi ismi verilen bir kuantum aygıtında gözlemlediler. Bir solucan deliği kozmostaki iki uzak bölge ortasında bir köprü olarak kabul edilir. Bilim insanları, onları tanımlayan iki fizikçi olan Albert Einstein ve Nathan Rosen‘den sonra solucan deliklerini, Einstein-Rosen köprüleri olarak isimlendiriyorlar.
Bu tıp solucan delikleri, Einstein’ın kozmostaki temel kuvvetlerden biri olan yerçekimine odaklanan genel görelilik kuramıyla tutarlıdır. Öte yandan “Solucan deliği” terimi, 1950’lerde fizikçi John Wheeler tarafından icat edildi.
Araştırmacılar, deneyde fizikî bildiğimiz uzayda rastgele bir uzay ve vakit kırılmasının yaratılmadığını, lakin kuantum işlemcisinde kuantum kodları kullanılarak uygulanan kuantum bilgisine dayalı olarak geçilebilir bir solucan deliğinin ortaya çıktığını söylediler.
