Arkeologlar birinci alfabeyle yazılan en eski okunaklı cümleyi keşfetti

by Aybike Güzel
0 comment
Kudüs Arkeoloji Mecmuası’nda yayınlanan yeni bir çalışmayla ilgili olarak 8 Kasım’da yayınlanan bir basın açıklamasına nazaran, bilinen en eski yazılı cümle arkeologlar tarafından bulundu. Dikkat cazibeli bulgu, MÖ 1700‘den (şimdiki çağdan önce) kalma Kenan dilinde bir cümle içeriyor. Öte yandan bu bulgu, insanlık tarihinin en eski yazılı cümlesi olabilir.

Bitlerden kurtulmak için eski bir büyü

Bir saç biti tarağının üzerine kazınmış olan cümlenin şifresini çözen araştırmacılar, aslında bir büyü olabileceğini tez ettiler. Çünkü fildişinden yapılmış tarağın üzerinde “Bu dişler, saç ve sakal bitlerini kökünden söksün” yazıyor.

Profesör Yosef Garfinkel, Michael Hasel ve Martin Klingbeil liderliğinde, Kudüs İbrani Üniversitesi’nden (HU) ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Southern Adventist Üniversitesi’nden bir takım, Yehuda Krallığı’nın en kıymetli ikinci kenti olarak bilinen İsrail’deki Tel Lachish‘te tarağı keşfetti.

Profesör Yosef Garfinkel bahis hakkında “Bu, İsrail’de Kenan lisanında bulunan birinci cümledir. Suriye’de Ugarit’te Kenanlılar var ancak bugüne kadar kullanılan alfabeyle değil, farklı bir alfabeyle yazıyorlar” açıklamasında bulunuyor ve ekliyor: “Tarak yazısı, yaklaşık 3700 yıl evvel alfabenin günlük faaliyetlerde kullanıldığının direkt ispatıdır. Bu, insanın yazma yeteneği tarihinde bir dönüm noktasıdır.”

3,5 santimetreye 2,5 santimetre boyutlarında olan 2017 yılında keşfedilmişti lakin lisan tahlilleri epey uzun sürmüş ve kısa bir müddet evvel tahlillerde sonuca varılmış. Araştırmacılar, karbon tarihleme tekniğiyle tarağın tam olarak ne vakit yapıldığını öğrenmeye çalışsa da net bir tarihi bilgi elde edemediler. Varsayımsal ve öteki bulgulardan yola çıkarak tarağın 3700-3800 yıl öncesine ilişkin olduğu aktarılıyor.

Dönüm noktası olabilir

Yazının yaklaşık 5200 yıl evvel Mezopotamya ve Mısır’da ortaya çıktı düşünülüyor. Lakin bu erken yazı sistemleri alfabetik değildi, ekseriyetle sözleri ve heceleri temsil etmek için işaretlerden oluşuyordu. Alfabenin ortaya çıkışı ise daha sonra oldu ve muhtemelen Mısır’da yahut yakınında icat edildi.

Alfabenin en eski tarihi, arkeolojik ispat eksikliğinden ötürü hala daha gizemini koruyor. Birden fazla araştırmacı alfabenin yaklaşık 3800 yıl evvel ortaya çıktığını söylese de alfabenin 4300 yıl evvel icat edildiğine dair birtakım ispatlar var. Ayrıyeten insanların alfabeyi nasıl kullandığı da büyük ölçüde belgisiz zira bulduğumuz en eski metinler kısa ve deşifre edilmesi sıkıntı. Bu yüzden fildişi tarağın üzerindeki yazının çok kıymetli olduğu ve bir dönüm noktasını temsil ettiği belirtiliyor.

You may also like

Leave a Comment