Alman otomotiv devi Volkswagen, Türkiye yatırımının birinci adımı olarak görülen ‘Volkswagen Turkey Otomotiv Sanayi ve Ticaret AŞ’yi kurdu. Kelam konusu şirketi Manisa’da 943,5 milyon lira sermayeyle kuran Volkswagen’in toplam yatırımı 1,4 milyar euro olacak. Volkswagen’in Türkiye yatırımını sizler için birkaç başlık altında özetledik.
Yeni fabrika yatırımı için hangi ülkeler adaydı?
Volkswagen’in yeni fabrika için yer arayışları aslında bundan yıllar öncesine dayanıyor. Birinci etapta yatırım için Bulgaristan, Sırbistan, Romanya ve Kuzey Afrika ülkelerinin ismi geçerken, sürecin ilerlemesi ve listeye Türkiye’nin de dahil olmasıyla birlikte Bulgaristan ve Türkiye en güçlü adaylar olarak öne çıktı. Türk yetkililerin Volkswagen ile yaptığı uzun görüşmeler ve Volkswagen’in Türkiye ziyaretleri sonrası fabrikanın Manisa’ya kurulmasına karar verildi.
Türkiye Volkswagen'e hangi teşvikleri sundu?
Türkiye’nin yeni fabrika yatırımını almak için Volkswagen’e neler vadettiği şimdi net değil. Türk yetkililerden şimdi bu mevzuda bir açıklama gelmedi. Ancak şimdiye kadar Türkiye’nin Volkswagen yatırımı için yaptığı argüman edilen düzenlemeleri ve teşvik iddialarını aşağıdaki üzere sıralayabiliriz. Bu savlardan kimileri, Türkiye’nin yatırım yarışında haksız rekabet yaptığını sav eden kimi Avrupalı parlamenterlere ilişkin.
- ‘Yatırımlarda devlet yardımları’ hakkında bir değişiklik yapılarak, sıfırdan fabrika kurup en az 100 bin adetlik kapasiteye ulaşan firmalara, kapasitenin yüzde 15’i kadar gümrüksüz araba ithalat müsaadesi verildi.
- Volkswagen’in gerek fabrika suramı için gereçleri gerekse ürettiği araçları taşırken demiryollarını kullanabilmesi için Marmaray’da yük nakliyeciliğine dair düzenlemeler yapıldı.
- (Alman Yeşiller partisi üyesi Reinhard Bütikofer’e göre) Volkswagen’in Türkiye’yi seçmesi için 40 bin araç alım garantisi ve devlet bütçesinden 400 milyon euro’luk teşvik verildi.
Türkiye yatırımının önüne hangi mahzurlar çıktı?
Volkswagen’in yeni fabrika yatırımı için en güçlü aday olarak Türkiye’nin konuşulmaya başladığı periyotta Suudi Arabistan yönetiminin ortaya girmeye çalıştığı tez edilmişti. Yatırımı kendilerine çekmek isteyen Suudi Arabistan’ın Volkswagen’e teklif ettiği söylenen hususlar şöyleydi:
- 10 yıl boyunca üretilecek her arabaya en az bin dolar maddi takviye.
- Her yıl bu fabrikadan 10 binlerce arabanın devlet kurumları için satın alınması.
- Volkswagen’e birçok arazi, bina ve altyapı dayanağı.
Şimdilerde ise Avrupa Parlamentosundaki bir küme parlamenter, VW'nin Türkiye'de kurması kelam konusu olan fabrikanın devlet teşvikleriyle ilgili AB kurallarına uygunluğunun incelenmesi talep etti. Parlamenterlere nazaran Türkiye’nin Volkswagen’e sunduğu cömert teşvikler AB hukukuna aykırı. Alman Yeşiller partisi üyesi Reinhard Bütikofer’in başı çektiği kümenin bu talebinden nasıl bir sonuç çıkacak daima birlikte göreceğiz.
Bazı istatistikler
2020 yılında üretimine başlanması, 2022 yılında da faaliyete geçmesi planlanan fabrika 1,4 milyar euro yatırımla kurulacak. Yılda 300 bin araç üretilmesi planlanan tesiste yaklaşık 5 bin kişi istihdam edilecek. Manisa’da kurulacak fabrika, Alman otomotiv devinin dünya genelindeki 123’üncü fabrikası olacak. Kelam konusu fabrika, son 20 yıldır Türkiye’de araba üretmek için sıfırdan kurulan birinci tesis olacak. Ülkemizde şuanda Corolla, C-HR, Civic Sedan, Egea, Megane, Clio, i10 ve i20 modelleri üretiliyor. Yeni fabrikayla birlikte Passat, Superb, Ateca ve Karoq modellerinin de Türkiye’de üretilmesi bekleniyor.
Bulgaristan ne diyor?
Volkswagen’in Türkiye’de şirket kurduğunun ortaya çıkmasıyla birlikte Bulgar basınında ‘Yarışı Türkler Kazandı’ halinde haberler çıkmaya başladı. Bulgaristan’ın eski Cumhurbaşkanı Rosen Plevneliyev ise bugün yaptığı açıklamada Türkiye ile eşit koşullarda yarışmadıklarını lisana getirdi. Plevneliyev açıklamasında “Bu katiyetle eşit bir uğraş olmadı. Çünkü görünene nazaran Türkiye, kurallara hiç bağlı kalmadı ve ortak pazar kurallarına ilgi göstermedi. Türkiye Gümrük Birliği üyesi, tüm haklara sahip, fakat bununla birlikte hiçbir yükümlülüğü bulunmuyor” tabirlerini kullandı.
