Bu duruma örnek verebileceğimiz değişik bir söylenti daha son günlerde yeniden toplumsal medyada ortaya çıkmaya başladı. Bu seferki “tehlikeli” asteroitimizin ismi ise 1998 OR2. Pekala 1998 OR2 hakikaten de Dünya’yı tehdit ediyor mu?
“Tehlikeli Olabilecek Cisimler” (Potentially Hazardous Objects)
Medyada gördüğümüz sansasyonel asteroit haberleri, çoklukla Potentially Hazardous Objects (PHO) teriminin yanlış anlaşılmasından ötürü ortaya çıkıyor. “Tehlike Oluşturabilecek Cisimler” olarak Türkçeye çevirebileceğimiz bu terim, astronomide, Dünya’ya yakın yörüngelerde yer alan ve 100 metrenin üzerinde çap uzunluklarına sahip olan asteroitler için kullanılıyor.
Ancak asteroitlerin yakın bir yörüngede bulunması Dünya için bir tehlike oluşturacağı manasına gelmiyor. Örneğin haberde bahsi geçen 1998 OR2 isimli göktaşı, 29 Nisan 2020 tarihinde Dünya’ya 6,3 milyon kilometre kadar yaklaşacak. Çabucak bir karşılaştırma yapacak olursak Ay’ın Dünya’ya olan uzaklığı ortalama 384 bin kilometre düzeyinde. Yani 1998 OR2, 2020’de Dünya için hiçbir tehdit oluşturmayan, inanılmaz uzak bir pozisyondan geçiş yapacak.
Astronomların bu usul asteroitleri potansiyel birer tehlike olarak değerlendirmesinin nedeni ise külliyen Dünya’ya olan yakınlıklıklarından ibaret. Örneğin 1998 OR2’nin teorik manada çok küçük bir ihtimal de olsa Yeryüzü’ne çarpma mümkünlüğü var. Fakat bu ihtimal en azından yüzbinlerce yıl için gerçeğe dönüşmeyecek. Yani 1998 OR2 asteroiti bırakın 2020’yi, 3020 hatta 4020 yılına kadar bile Dünya için hiçbir tehlike oluşturmuyor.
Ağustos 2019 datalarına nazaran şu anda iki binin üzerinde bilinen PHO var. Önümüzdeki 100 yıl içerisinde Dünya’ya çarpma mümkünlüğü olan PHO sayısı ise 0.
NASA’nın asteroit takip sistemi Sentry’ye buradan ulaşabilirsiniz. Asteroitlerin çarpma olasılıkları, suratları, boyutları üzere birçok bilgi yer alıyor.
Henüz keşfedilmemiş binlerce Dünya’ya yakın asteroit var
NASA’nın tabirlerine nazaran şu anda 19.000’i aşkın Dünya’ya Yakın Cisim (Near Earth Objects) bulunuyor. Bunlardan yaklaşık iki bin tanesi Dünya için potansiyel bir tehlike (PHO) olarak bedellendiriliyor. Buradaki değişik nokta ise Dünya’ya Yakın Cisimler’in sayısının her geçen yıl değerli ölçüde artması. NASA, her yıl yaklaşık 1500 yeni DYC’nin keşfedildiğini söylüyor. Yani astronomların şimdi keşfetmediği, lakin Dünya’ya çok yakın yörüngelerde yer alan küçük yahut büyük binlerce asteroit var.
Peki durum böyleyken şu anda bir asteroit çarpışmasını evvelce varsayım etme ve tedbir alma ihtimalimiz tam olarak var mı? Geçtiğimiz yıllarda hususla ilgili konuşan NASA araştırmacıları,”Büyük asteroitler de dahil olmak üzere DYC’lerin değerli bir çoğunluğunu hala keşfedebilmiş değiliz. Yani dev bir gökcismi Dünya’ya çarpacak olsa büyük bir ihtimalle hiçbir uzay ajansı bizi evvelden uyaramayacak. Zira çarpışma anına kadar o denli bir göktaşının varlığından bile haberdar olmayacağız.” tabirlerini kullandı.
Bu durumun en uygun örneklerinden birisini geçtiğimiz ay 25 Temmuz tarihinde yaşadık. 2019 OK isimli bir göktaşı astronomların sözleriyle “rahatsızlık verici düzeyde” yakın bir pozisyondan geçiş yaptı. 100 metre genişliğinde olduğu kestirim edilen asteroit Dünya’ya 73 bin kilometre kadar yaklaştı.
Burada astronomları endişelendiren nokta ise 2019 OK’in yakın geçişten sırf birkaç gün evvel keşfedilmiş olması. 73 bin kilometre kadar yaklaşacağını ise son birkaç saate kadar kimse varsayım edememişti. Astronomlara nazaran bu durum, Dünya’nın potansiyel bir asteroit tehditi karşısında ne kadar savunmasız olduğunu çok açık bir biçimde ortaya koyuyor.
Gökbilimcilerin bu mevzuyla ilgili tahlil tekliflerinden birisi ise külliyen DYC keşfetme hedefiyle tasarlanmış dev bir teleskobun uzaya fırlatılması. Kâfi ödeneğin sağlanması halinde kelam konusu teleskobun kısa müddette geliştirilebileceği ve vazifeye başlayabileceği belirtiliyor. Dünya için potansiyel tehlike oluşturabilecek göktaşları bu formda evvelce keşfedilebilecek ve akabinde gerekli görülmesi halinde savunma sistemleri harekete geçirilecek.
