Sorunlara tahlil bulmak için araştırmalar yapar, araştırmanın doğruluğunu gözlemlemek için bilimsel deneyler yaparız. Pekala bu deneylerin ne kadar tehlikleli sonuçlar doğurabileceğini biliyor muydunuz?
Kansere tahlil bulmak isterken organ yetmezliğine sebep olan ilaç: TGN1412
2006 yılında Alman ilaç şirketi TeGenero’dan araştırmacılar, TGN1412 isimli yeni bir kanser ilacı geliştiriyordu. İlacın hayvan testlerini muvaffakiyetle geçmesi üzerine sıra insan denemelerine gelmişti. Birinci insan denemesi için altı gönüllüye sahip bir grup oluşturuldu. Ve her birine 15 dakikalık ortalarla ilaç enjekte edildi. Son iştirakçi enjeksiyonu alır almaz bayılırken kısa bir müddet sonra başka gönüllülerde bayıldı ve ağır bakıma kaldırıldı. Kanserlere daha güzel saldırmak yahut otoimmün bozuklukları tedavi etmek için bağışıklık reaksiyonunu modüle etmeyi amaçlayan ilaç, kimsenin vefatına sebep olmasa da ne yazık ki gönüllülerde çoklu organ yetmezliğine sebep oldu.
Stanford Hapishane Deneyi
1971’de ABD Donanma Araştırma Ofisi, Stanford Üniversitesi’nde iki haftalık bir toplumsal deneyi finanse etti. İnsanların bir güç dengesizliğinin tesiri altında nasıl davrandıklarını görmeyi amaçlayan çalışmada test ortamı olarak simüle edilmiş bir hapishane ortamı kullandı. Araştırmacılar,hapishane hayatının ruhsal bir incelemesi için istekli talep eden bir reklam yayınladılar ve katılmak isteyenlerden 24 kişi seçti. İştirakçilerin yarısına mahkum rolü başka yarısına ise gardiyan rolü verildi ve geçersiz gardiyanlara geçersiz mahkumları tutuklayarak uydurma bir hapishaneye götürme yetkisi verildi.
Simüle hapishanedeki şartlar süratle berbatlaştı. İkinci gün, mahkumlar bir isyan çıkardılar ve dördüncü gün, iştirakçilerden kimileri o kadar travma geçirdi ki konuta gönderilmek zorunda kaldılar. Altıncı gün, deney kaosa sürüklendi ve planlanan iki haftalık müddetin yarısına bile gelinemeden durduruldu. Kimilerine göreyse deney en başından beri başarısız olacaktı. Zira açık bir formda bir hapishane ortamını simüle etmek emeliyle istekli istemenin, gücü berbata kullanmaya eğilimli insanları cezbettiğini öne sürdüler.
Bir bebek ve maymun bir arada büyürlerse ne olur: Gua ve Donald
Yabanî tabiatta insan yetiştirmek onları yırtıcı yapıyorsa, uygarlıkta hayvan yetiştirmek onları uygar yapar mı niyetiyle hareket eden mukayeseli psikolog Niles Kellogg, 1931’de bir deney yapmaya kara verdi. Psikolog, konutuna bir şempanze getirip onu küçük oğlunun yanında büyüterek aklındaki soruya bir yanıt aramaya karar verdi. İlk başlarda bebek şempanze Gua, bebek Donald’a nazaran daha başarılıydı. Lakin insan ortamına daha fazla maruz kalmaya başlayan Gua, sonunda tökezledi ve genetiğinin sonlarını aşamadı. Lakin asıl şaşırtan gelişme Donald’dan geldi. Gün geçtikçe Gua’yı taklit etmeye başlayan bebek Donald, insanlık gelişiminde geri kaldı.
Bilimi silah olarak kullanmak: Şarbon Deneyi
Bilimsel keşiflerin en büyük dezavantajlarından biri, yeni bir şey öğrenir öğrenmez birilerinin onu nasıl silaha çevireceğini bulması olabilir. Londra’daki potansiyel güvenlik açıklarını belirlemek için biyolojik silah saldırısını simüle eden deneyler gerçekleştiren araştırmacılar, şarbon sporunun davranışını taklit eden mikroskobik bir spor (zorlu şartlarda hayatta kalmayı başarabilen canlılar) kullandı. Deneyler, hareket halindeki bir yeraltı treninden bir kap sporun atılmasını ve sporların direkt yer altı tünellerindeki gaye pozisyonlara püskürtülmesini içeriyordu.
Deneyler, bu türlü bir hücumun rastgele biri semptom göstermeye başlamadan günler ve haftalar evvel kolaylıkla yayılabileceğini ortaya çıkardı. Deneyler sona erdiğinde ise yeterli uygulanmış bir biyolojik saldırının gerçekleştirilmesinin nispeten kolay olduğunu ve potansiyel olarak felaketle sonuçlanacağını ortaya koydu.
Vladimir Demikhov’un iki başlı köpeği
1959’da Rus bilim adamı Vladimir Demikhov, Shavka isimli küçük bir köpeği, Brodyga isimli daha büyük bir köpeğin bedenine ameliyatla bağlamayı başardı. Hem Shavka hem de Brodyga yalnızca (en az dört gün) hayatta kalmakla kalmadı, tıpkı vakitte öbür bir organizmaya tam manasıyla bağlıyken mümkün olduğunca hareket etme yeteneklerini korudular. Bu deney, her ne kadar ürkünç olsada şu anki organ nakillerinin temelini atmış olabilir. Milgram’ın şok deneyleri
Sosyal psikolog Stanley Milgram, insanların ısrarcı bir otorite figürü ile kendi ahlaki yargıları ortasında sıkışıp kaldıklarında nasıl reaksiyon verdiklerini keşfetmeye koyuldu. Milgram, cezanın öğrenme üzerindeki tesiri üzerine bir çalışma için iştirakçileri işe aldı. Onlara, bir soruya her yanlışsız karşılık verildiğinde bir şok vererek testi yönetmeye yardımcı oldukları ve öğrencinin asıl test konusu olduğu söylendi. Bu yanlışsız değildi. Öğrenci bir aktördü ve Milgram, kendi ahlaki yargıları yapmamaları gerektiğini söylese bile insanların şok vermeye devam edip etmeyeceğiyle hakikaten ilgileniyordu.
Deneyin başlangıcında, şok uygulayan beşerler, deneyde öğretmen olarak anıldı ve kendilerine 45 voltluk şok verildi. Daha sonra, öğrenciye birinci yanlış yanıt için 15 voltluk bir şok verileceği söylendi. Ardışık her yanlış karşılık için voltaj bedeli artacaktı. Test ilerledikçe, öğrenciler homurdandı, yalvardı, bağırdı ve sonunda sustu.
Milgram, birçok insanın isyan edeceğini ve daha erken şok vermeyi reddedeceğini umuyordu. Bunun yerine bulduğu şey, birçok insanın bir otorite figürü tarafından baskı altına alındığında kendilerini daha inançta hisstetikleriydi.
Anıları silme yahut değiştirme deneyleri
Araştırmacılar deneyde beyin hücreleri ortasındaki temasları kolaylaştıran molekülleri engelleyerek anıları zayıflatmak yahut silmek için ilaçlar kullandı. Anıların, en azından bir kısmı, beyindeki karmaşık temaslar yoluyla oluştuğu düşünülmektedir. Bu temasları zayıflatarak yahut kopararak, anılar kaybolmuş üzere görünür. Bu prosedürün en büyük dezavantajı, hedeflenmemesi ve bunun yerine belleği bir bütün olarak etkilemesidir. Bilim insanları makul anılara ulaşmak için fare beyinlerini, nöronlarını ışığa hassas hale getirmek için genetik olarak değiştirdiler. Daha sonra, implante edilmiş bir fiber optik kablo ile nöronlara ışık tutarak, belli anıları açıp kapatabildiler. Böylelikle bilim insanları hiç gerçekleşmemiş olayların büsbütün yanlış anılarını bile üretebildiler.
