Gezegenimizdeki ömrü güneşin ziyanlı ultraviyole (UV) ışınlarından koruyan Dünya’nın ozon tabakası, onlarca yıldır soğutucu gazlardan saç spreyine kadar her şeyde kullanılan yaygın kimyasallardan olumsuz etkilendi. Birleşmiş Milletler‘in yayınladığı yeni bir rapor, ozon katmanının insan müdahalesi sayesinde birkaç on yıl içinde büsbütün düzelebileceğini ortaya koyuyor. Ozon katmanı iyileşiyor
BM raporu ve Dünya Meteoroloji Örgütü‘nün (WMO) bilgilerine nazaran ozon katmanındaki delikler, onu onarmak için 35 yıldır süren küresel uğraşlar sayesinde küçülüyor. 1987’de imzalanan Montreal Protokolü’nün muvaffakiyet gösterdiği vurgulanırken, ozon katmanının Antarktika’nın en makus etkilenen bölgesinde 2066 yılına kadar tamamen yenileneceği kestirim ediliyor. 2045 yılına kadar ise Kuzey Kutbu üzerindeki incelmenin düzelmesi bekleniyor. Etkilenen öbür rastgele bir yerin yalnızca yirmi yıl içinde büsbütün güzelleşmesine olası gözüyle bakılıyor. Ozon tabaası nasıl güzelleştiriliyor?
Ozon katmanı, Dünya atmosferinin Güneş’ten gelen ultraviyole radyasyonun birçoklarını emen ince bir kesimidir. Bilim insanları birinci olarak 1970’lerde ozonun tükenmeye başladığını fark ettiler. Yapılan çalışmamalarda sprey kutularında, buzdolaplarında ve klimalarda yaygın olarak bulunan kloroflorokarbonların (CFC’ler) ozon katmanını aşındırdığı keşfedildi. İlerleyen yıllarda 1985’te Antarktika’nın üzerindeki katmanda büyük bir deliğin olduğu bulundu ve 1987’de 46 ülke tarafından Montreal Protokolü imzalanarak ozona ziyan veren hususların kullanımı yasaklandı. 2016 yılında güçlü sera gazları da bu muahedeye eklendi ve kapsamı genişletildi.
1987’de Montreal Protokolü’nün imzalanmasına karşın Antarktika ozon deliği 2000 yılına kadar genişlemeye devam etti. Lakin bu noktadan sonra bilim insanları deliğin yavaş yavaş küçüldüğünü fark ettiler. Yeni rapora nazaran birkaç on yıl içinde ozonun büsbütün uygunlaşması bekleniyor. Elbette alınan tedbirler devam ettiği sürece bu gayeler geçerli.
