Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından yapılan yeni bir basın açıklamasında artık insan tüketimi için yapay et üretimini onaylandığı bildirildi. Verilen müsaade, UPSIDE Foods, eski ismiyle Memphis Meats ile yapılan istişare, eser güvenliği testleri ve araştırmalardan sonra yürürlüğe alındı. Lakin belirtmek gerekiyor bu onay tam manasıyla eseri satmak için bir onay değil. Berkeley, California merkezli UPSIDE Foods, 2015 yılında kuruldu ve laboratuvarda yetiştirilen tavuk eti üretmek için hücre kültürü kullanmak üzerinde bir müddettir çalışmalar yürütüyor. UPSIDE Foods dışında, pazardaki hayvan eti talebini kesmeden karşılamak için bu yaklaşımı benimseyen çok sayıda şirket bulunuyor.
Yapay et nasıl üretiliyor?
Laboratuvar ortamında et üretebilmek için hayvan hücreleri hayvanları öldürmeden izole ediliyor ve uzun vadeli depolama için donduruluyor. Bu hücreler daha sonra biyoreaktörler olarak isimlendirilen çelik tanklara aktarılıyor ve hücrelerin muhtaçlık duyduğu büyüme için gerekli olan besinler, şartlar sağlanıyor. Hücreler makul bir olgunluğa ulaştıklarında ve şekillendiklerinde tüketim için hasat edilerek olağan et halini alıyorlar. Bitki bileşenlerinden elde edilen ve gerçek et üzere görünmesi için yapılan bitki bazlı etlerin tersine bu kültürlü et, yüzde 100 hayvan temelli oluyor ve rastgele bir hayvanın ziyan görmemesi sağlanıyor.
Bu alandaki çeşitli teşebbüsler eserlerini ve süreçlerini test etmek için küçük ölçekli tesislerde faaliyetlerini sürdürüyordu. Bu cins tesisler tıpkı vakitte FDA üzere düzenleyici kurumlara da “güvenlik” ve “uygunluk” üzere ihtiyaçların karşılandığının da birer göstergesi.
Tam onay için ne gerekiyor?
FDA’nın basın bülteninde de belirtildiği üzere eser sadece UPSIDE Food’s için onaylanmış durumda. Münasebetiyle başka firmaların laboratuvarda yapay et üretimini ve satışı için kapsamlı bir onay manasına gelmiyor. Lakin FDA’nın bu atağı öbür firmalara da kurum ile bağlantıya geçmek ismine teşvik sağlıyor.
Elbette yalnızca FDA’nın onayı yapay et üretimi için kâfi değil. Şirketlerin başka ABD düzenleyici kurumlarından da onay alması ve kontrollerinden geçmesi gerekiyor. Öte yandan bu üzere ayrıntılar kararın dönüm noktası niteliğinde olduğu gerçeğini değiştirmiyor. Bununla birlikte üretilmiş etlerin tabaklarımıza gelmesine ise hala daha yıllar var. Şimdilik laboratuvarda et yetiştirmek epey maliyetli bir iş. UPSIDE Foods CEO’su Uma Valenti’ye nazaran yetiştirilen et sanayisi emekleme basamağında ve erişilebilir olmasına yaklaşık 15 yıl daha var.
