Uzaktan çalışma nedir? İşte remote çalışmanın avantaj ve dezavantajları

Uzaktan çalışma yahut remote work hayatımıza yüklü olarak pandemi periyodunda ve sonrasında girmiş olsa da temelinde kökleri çok daha geriye dayanıyor. Türkiye’de uzaktan çalışma trendleri hakkında araştırma yapan KPMG’ye nazaran şirketlerin yüzde 89’u şu an uzaktan çalışma siyasetlerine sahip ve uygulamakta. Pekala uzaktan çalışma nedir? Uzaktan çalışmanın avantajları yahut dezavantajları nelerdir? Gelin bu sorulara yanıt bulalım.

Uzaktan çalışma nedir? 🤔

Uzaktan çalışma yahut remote çalışma nedir sorusunun karşılığı kısaca ofisten yahut iş merkezinden bağımsız, konuttan yahut istenilen yerden çalışılmasıdır. Remote çalışmak, esnek çalışma saatleriyle birlikte bağlı olunan şirketin tüm haklarından çalışanın yararlanmasını da sağlıyor, bu haliyle freelance çalışmadan temel olarak ayrılıyor.Ülkemizde Turkcell, Vodafone, Türk Telekom, Koç Kümesi, Akbank konuttan çalışma programlarını yürütmekte ve bu alanda ön plana çıkmakta. Ancak günümüzde Türkiye’de pek çok şirket kendi uzaktan çalışma programlarını da çalışanlarına sunmakta.

Bununla birlikte bu haklar, Uzaktan Çalışma Yönetmeliği kapsamında da teminat altına alınmıştır. Uzaktan Çalışma Yönetmeliği nedir diyorsanız onu da çabucak cevaplayalım: “Uzaktan çalışma; personelin, patron tarafından oluşturulan iş tertibi kapsamında iş görme edimini konutunda ya da teknolojik irtibat araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi aslına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş bağlantısıdır.”

Uzaktan çalışma avantajları ➕

1. Daha az işe gidip gelme süresi
2. Daha fazla özerklik
3. Daha fazla esneklik
4. Daha yeterli iş-yaşam dengesi
5. Daha yüksek üretkenlik
6. Artan motivasyon
7. Azaltılmış işçi sirkülasyonu
8. Daha az ofis alanı ihtiyacı

Uzaktan çalışma dezavantajları ➖

1. Daha uzun çalışma saatlerine yol açabilir
2. İş ve özel hayat ortasında dengesizlik
3. Daha ağırlaşmış çalışma
4. İzolasyon
5. Takım idare zorluğu

Uzaktan çalışma çeşitleri nelerdir ❓

Uzaktan çalışma çeşitleri genel olarak dörde ayrılıyor, bunlar; Meskenden çalışma, uzaktan çalışma, dağıtılmış takımlar, hibrit çalışma.

1. Meskenden çalışma 🏠

Çalışanların işlerini meskenden yaptıkları ve iş arkadaşlarıyla uzaktan bağlantı kurdukları modeldir. Meskenden çalışma, çalışanların bir ofise gidip gelmemesi manasına gelir, bu da onlara potansiyel olarak vakit kazandırır ve paradan tasarruf sağlar. İşletmeler, iş birliği eksikliği yüzünden bunun daha az verimli çalışmaya yol açabileceğinden tasa duymakta.

2. Uzaktan çalışma 🎧

Konuttan çalışmaya misal lakin kafeler, ortak çalışma alanları, ortak ofisler ve daha fazlası dahil olmak üzere, çalışanın ana ofisten başka bir yerde olduğu tüm çalışma biçimlerini kapsayan modeldir. Uzaktan çalışmanın ek esnekliği göz önüne alındığında, güzel güvenlik sistemlerine ve siyasetlerine sahip olmak daha da değerlidir. Çalışanlar daha az inançlı ağlarda (ör. bir kafede halka açık Wi-Fi) çalışıyor olabilir ve işletmelerin, çalışanların olduğu her yerde trafiği garanti altına almak için VPN sağlaması gerekebilir.

3. Dağıtılmış takımlar 🏢

Çalışanlardan kimilerinin bir ofiste fizikî olarak bir ortada bulunduğu, kimilerinin ise uzaktan çalıştığı modeldir. Dağıtılmış takımlar modelinde, farklı saat dilimlerindeki çalışanların tam olarak iş birliği yapması sıkıntı olabilir. Toplantıları planlamak ve çalışanların farklı grup programlarına ahenk sağlaması güç olabilir.

4. Hibrit çalışma 💻

Hibrit çalışma modelinde çalışanlar belli vakitlerde uzaktan ve ofiste çalışır. Tipik olarak, çalışanların ofise geldiği haftanın makul günleri ve uzaktan çalıştıkları muhakkak günler vardır. Birçok işletme bunu, çalışanların ofiste birlikte çalışma iş birliğini elde ederken uzaktan çalışma esnekliğine sahip olduğu hoş bir orta yol olarak görüyor.

Yapılan araştırmalar gösteriyor ki aslında her “uzaktan çalışma” modeli tıpkı derecede başarılı yahut üretken değil. Gartner tarafından yapılan son çalışma, uzaktan çalışma modellerinin bir tanesi hariç genel olarak istenilen randımanda olmadığını gösteriyor, lakin yeniden de sabit, ofiste çalışmaya nazaran verimli. Uzaktan çalışma modelleri ortasında ön plana çıkan ve en fazla randımanın alındığı model ise hibrit-esnek model oldu.

Bilinen hibrit çalışma modeli, çalışanların işveren yahut kurum tarafından ofise gelmesini zarurî kılıyor. Hibrit-esnek model ise çalışanlara ve takımlara yerinde ve uzaktan çalışmanın karışımı konusunda biraz daha fazla özerklik sağlayarak insan merkezli bir iş dizaynını ortaya koyuyor. Bu modelde klasik çalışma modeline nazaran çalışan performansının 3,8 kat, işte kalma eğiliminin 3,2 kat ve düşük yorgunluk düzeyinin de 3,1 kat arttığı saptanmış durumda.

Hibrit-esnek modelin öteki uzaktan çalışma modellerine nazaran de daha verimli olduğu ortaya konuyor ve çalışanlara özerlik verilmesinin altı çiziliyor. Örneğin:

• Ne vakit çalışacaklarına karar vermelerine müsaade verilen çalışanların daha yüksek performans elde etme mümkünlüğü, bu özerkliği olmayan çalışanlara nazaran 2,3 kat daha fazla olduğu,
• Özerkliğin ayrıyeten çalışan yorgunluğunu 1,9 kat azalttığı (bu, sürdürülebilir performans için kritiktir),
• Ve özerkliğin, insanların tertipte kalma mümkünlüğünü 2,3 kat artırdığı aktarılıyor.

Uzaktan çalışma modelleri kent ekonomilerini zorluyor 🏙️

Uzaktan çalışma bilhassa çalışan ve iş veren nezdinde gerçek uygulandığında verimliliği artırsa da birtakım kıymetli ziyanları günümüzde görmezden geliniyor. Terk edilmiş kent merkezleri, pandeminin başlangıcından beri ABD kentleri olmak üzere tüm global ülkeleri tehdit ediyor.

Pandemi öncesi ofislerin yüzde 95’i doluydu. Bugün bu sayı %47’ye yaklaştı. Çalışanların kent merkezindeki ofislere dönmemesi bir domino tesiri de yarattı: Daha az yaya trafiği, daha az toplu taşıma kullanımı ve daha fazla kepenk kapatan işletmeler. Geçmişte, 1920-30’larda sanayi fabrikaları insansız kalırken günümüzde kent merkezlerindeki dev ofis gökdelenleri insansız kalmaya başlamış durumda. Bu durum örneğin New York’ta ticari gayrimenkulün pahalarını 2020’de yüzde 45 azalttı. Bu azalış devam etmekte.

Kentsel merkezlerde daha az ekonomik faaliyet birebir vakitte daha az vergi geliri ve iş imkanı manasına geliyor. Çünkü şirketler uzaktan çalışmaya geçtikçe ofisleri boşaltıyor ve bu da emlak piyasasını altüst ediyor. New York Üniversitesi Stern School of Business’ta finans profesörü olan Arpit Gupta liderliğindeki bir araştırma, düşen emlak bedellerini bir “kıyamet” olarak nitelendiriyor. Sadece ABD nezdinde 2022 yılında kira gelirleri yüzde 17 düştü ve 453 milyar dolarlık gayrimenkul kıymeti resmen buharlaştı.

Gayrimenkul değerlemelerindeki düşüşler, emlak vergilerinin düşmesine yol açar ve bu da kent bütçelerini karşılamak için toplanan geliri tesirler. Münasebetiyle devlet bütçesini etkileyen bu durum kentlerin günlük operasyonlarını, toplu taşıma, çöp toplama ve sokak paklığı üzere temel devlet hizmetlerini olumsuz etkileyebilir.

Çözüm ne? 🗺️

Ofis merkezlerinin boşalması ve kentlerin adeta bir evrim geçiriyor olması ele alınması ve çözülmesi gereken büyük bir sorun olarak gözüküyor. Geçmişte İşin şirketleşmesi kentleşmeye yol açtı, lakin günümüzdeki eğilim, kent merkezlerinin boşalması. Kent merkezlerini canlandırmak için ofis binaları konutlara çevrilebilir. Bu konut fiyatlarını artırabilir çünkü ofis merkezleri aslında kentin merkezinde olduğundan hava parası geliri yüksektir.

Şehirlerin ekonomik sıhhati, doğal olarak alanın nasıl kullanıldığına yahut kullanılmadığına bağlıdır ve şu anda kent merkezleri büyük bir değişim geçiriyor. Ağır hareketlere karşın, ofis merkezli kent merkezlerini süratle herkes için daha uygun bir hale nasıl dönüştüreceğini bulmak kentlerin çıkarına olacaktır.