TÜBİSAD tarafından açıklanan 2018 yılı raporuna nazaran Türkiye’de bilgi ve bağlantı teknolojileri pazarının büyüklüğü 131,7 milyar TL’ye ulaştı. Pazarda yerlilik oranı son yıllarda bir ölçü artış gösterse de bu sayının hâlâ büyük kısmı ithalat yoluyla yurt dışına gidiyor. Bahisle ilgili değerlendirmelerde bulunan Etiya Kurucu Ortağı ve CEO’su Aslan Doğan bu kaynağın Türkiye’de kalması için ‘yerli ve ulusal bir seferberlik hamlesi’ne gereksinim olduğunu söyledi.
Bugün bilgi teknolojileri çatısı altında yazılım ve hizmet ithalatının boyutunun resmi sayılara nazaran 1,8 milyar dolar olduğunu aktaran Aslan Doğan, “2018 yılında Türkiye’de cari açık yaklaşık 28 milyar dolar olarak gerçekleşti. Yani öteki bir deyişle, Türkiye’nin cari açığının yaklaşık yüzde 6’sını bilgi teknolojileri çatısı altında yazılım ve hizmet sektörleri oluşturuyor. Yan kesimleri de işin içine kattığımızda karşılaştığımız ithalatın boyutu 4,5 milyar dolarlara ulaşıyor” dedi.
Akıllı telefona 26 milyar dolar harcadık
Yazılım ve hizmet ithalatına harcanan 1,8 milyar doların Türkiye için çok değerli olduğunun altını çizen Aslan Doğan şöyle devam etti: “Türkiye’de 2018 yılında Türkiye’ye gelen bir turist ortalama 647 dolarlık harcama yaptı. Yani bahsettiğimiz bu 1,8 milyar dolar, 2 milyon 700 bin turist demek.”
Türkiye’nin son 10 yılda akıllı telefonlara 26 milyar dolar civarında para ödediğini hatırlatan Aslan Doğan, “Ne yazık ki bu paraları öderken işin içine yazılım tarafında uygulamalar haricinde hiç katma değer ekleyemedik. Artık daha büyük bir dalga geliyor. 5G yakın vakitte hayatımızın içerisinde olacak. Bugün 5G’nin getireceklerinden, IT devriminden, sensörlerden bahsediyoruz. Münasebetiyle tüm bu ögelere katma kıymet katamazsak cari açığın önüne geçemeyiz” halinde konuştu.
Beş bileşenli yerli ve ulusal seferberlik
Sektörle ilgili tekliflerini de paylaşan Aslan Doğan, “İlk olarak KİT Yasası’nın değiştirilmesi kesime çok önemli bir ivme katacaktır. Şu andaki ihalelerin birçoklarında yerli kaidesi gözetilmiyor. Cumhurbaşkanlığı’nın bir kararnamesi var. Diyor ki yüzde 15 değerli olsa bile yerliyi tercih edeceksin lakin bürokraside bu işlemiyor ne yazık ki. İkinci olarak teşvik sisteminin büsbütün eser ve ihracat odaklı olarak güncellenmesi gerekiyor. Tıpkı halde ne yazık ki bizim bankacılık mevzuatımız yazılımın suratına ve esnekliğine birçok vakit karşılık veremiyor. Burada üçüncü bir adım olarak sektörel bir yapı kurulmasının çok kıymetli olduğunu düşünüyoruz. Bu kapsamda teknoloji sektörünü bilen, oradaki gereksinimlere nazaran daha dinamik hareket edebilen bir ‘Teknobank’ın kurulması olmazsa olmaz” sözlerini kullandı.
Silikon Vadisi değil Ihlara Vadisi
Yerli ve ulusal seferberliğinde 4. bileşen olarak Batı’dan gelen anlayış ve yaklaşımların benimsenmesi yerine strateji ve modellerde, yerli olgusunun temel alınmasının kıymetine dikkat çekti. Bugün Türkiye’de ne vakit bir teknopark açılsa Silikon Vadisi benzetmesiyle karşılaştıklarını tabir eden Aslan Doğan “Diyoruz ki; gelin Silikon Vadisi sözünden vazgeçelim. Buna mesela Ihlara Vadisi diyelim ve bunu da yerli ve ulusal stratejinin temeline koyalım. Bizden olan, yerli ve ulusal, burada büyüyecek, burada yeşerecek bir anlayışı koyalım. Yoksa biz daima o Batı’dan gelen anlayışın altında eziliyoruz. Biz burada yerli ve ulusal kavramıyla kendi fırsatlarımızı kendi şirketlerimizi ön plana koyarak değerlendirdiğimizde, ürünleşmeye fırsat verdiğimizde esasen bir başarı hikayesi yaratacağız” dedi.
Küresel ölçekte markalaşmış ve milyar dolarlık büyüklüğe ulaşmış markaların birinci göze çarpan ortak özelliklerinin öncelikle kendi doğdukları ülkede büyümeleri ve sonrasında yurtdışına açılmaları olduğuna dikkat çeken Aslan Doğan, “Biz iltimas istemiyoruz, biz hem özel dal hem de kamu bölümünde karar verici kademelerde yer alan önderlerden yerli yazılım şirketlerine başka global şirketlerle eşit koşullar altında rekabet etme fırsatı tanımalarını istiyoruz. Bu fırsat sunulduğunda görecekler ki yerli yazılım şirketleri büyük ölçüde rakipleriyle başa baş durumdayken bir çok mevzuda da global rakiplerinin bir adım önünde konum almış durumda. Tek yapılması gereken yerli yazılım firmalarına baht tanınması ve yeterlilik konusunda eşit durumda bulunulması halinde yerli yazılımlara öncelik tanınmasıdır. Türkiye’de savunma sanayi nasıl yerli ve ulusallık oranını kısa bir müddette katladıysa tıpkı muvaffakiyet çok kısa müddette yazılım üzere stratejik bir alanda da yakalanabilir, kâfi ki yerli firmalara eşit kurallar altında rekabet etme bahtı tanınsın” dedi.
TÜRKİYE bölgesinde ‘Hub’ olabilir
Son olarak, Türkiye’nin kendi alanında bir ‘hub’ olabileceğini belirten Aslan Doğan şöyle devam etti: “Mesela bugün İran’daki kaynakların birden fazla Türkiye’ye gelmek istiyor. Baktığı vakit burayı kendisine daha yakın görüyor. Birebir halde Türki Cumhuriyetleri düşünün… Türkiye bu manada gereksinim duyduğu yetişmiş insan kaynağını bu bölgeden sağlayabilir, bir nevi yeni bir beyin göçünün odağı olabilir. Burayı onlar için bir hub haline getirebiliriz. Yerli ve mili stratejisini bir seferberlik olarak görmek çok fakat çok kıymetli. Bunu savunma sanayiinde yaptık ve yüzde 70’lere varan yerlilik oranına ulaştık. Bu hem iktisatta ülkemizin elini güçlendirecek hem de yeni kuşak güvenlik tehditlerine karşı bizi müdafaa altına alacak bir yapı aslında.”
